Wodomierz – jaki wybrać?

Wybór optymalnego wodomierza będzie możliwy, jeśli wcześniej zostaną określone kryteria takie jak: wielkość urządzenia i warunki montażu, warunki eksploatacji, sposób dokonywania pomiaru, czy charakterystyka instalacji wodnej.

Równie istotnym czynnikiem będzie cena – ponieważ zakup wodomierzy podlega przetargom publicznym, koszt zakupu wpływa na decyzję zarówno instytucji jak i osób indywidualnych. Wymienione parametry pozwolą automatycznie skoncentrować uwagę na konkretnych typach urządzeń.

Wodomierze mechaniczne – mokre i suche

Najpopularniejszym urządzeniem jest wodomierz mechaniczny, który zapewnia bardzo dobrą jakość w stosunku do ceny. Jego konstrukcja zawiera wirnik, a przepływająca woda wprawia go w ruch obrotowy przekazywany do liczydła, który pokazuje wskazanie do odczytu.

Sposób w jaki ruch wirnika przekazywany jest do liczydła, określa jeden z podziałów wodomierzy na dwa typy:

• mokrobieżny – ruch wirnika jest bezpośrednio przekazywany na zębatki liczydła, obie części są połączone i znajdują się w jednej komorze, przez którą przepływa woda;
• suchobieżny – konstrukcyjnie podzielony jest na dwie odseparowane od siebie komory. W komorze mokrej znajduje się wirnik, w suchej natomiast znajduje się liczydło. Ruch wirnika przekazywany jest do liczydła za pomocą magnesów umieszczonych w obu komorach oraz mechanizmu sprzęgła magnetycznego.

Oba rozwiązania mają swoje plusy i minusy. W wodomierzu mokrobieżnym woda przepływa przez liczydło, nanosząc zanieczyszczenia i narażając urządzenie na czynniki korozyjne oraz zamulenia. Zaletą wodomierza mokrobieżnego jest jednak całkowita obojętność magnetyczna, tzn. że jego pracy nie można zakłócić oddziałując polem magnetycznym na urządzenie np. poprzez przyłożenie magnesu.

Z kolei wodomierze suchobieżne zawierają magnesy, których pracę może zakłócić pojawienie się innego magnesu. Wówczas może dojść do zaburzenia istniejącego między nimi pola magnetycznego, które wprawia w ruch zębatki liczydła, co spowoduje nieprawidłowe naliczanie. Ich zaletą jest natomiast odporność na zanieczyszczenia nanoszone przez wodę.

Wirnik i strumień

Inny podział wodomierzy mechanicznych różnicuje je pod względem kształtu wirnika na skrzydełkowe i śrubowe. Różnica w budowie wynika z zastosowania – wodomierze skrzydełkowe stosuje się do małych przepływów, np. w mieszkaniach, zaś śrubowe do dużych - np. w przemyśle.

Wodomierze skrzydełkowe dzielą się na:

• jednostrumieniowe – w konstrukcji tej woda dopływa do wirnika jednym zwartym strumieniem;
• wielostrumieniowe – w konstrukcji tej wirnik ma dodatkową osłonę ze szczelinami powodującymi rozbicie strumienia, a tym samym dopływ wody do wirnika wieloma mniejszymi strumieniami.

Konstrukcja oparta na wielu strumieniach poprawia wydajność wodomierza skrzydełkowego.

W wodomierzu suchobieżnym jednostrumieniowym przy silnym uderzeniu strumienia wody, może dojść do chwilowego zerwania sprzęgła magnetycznego, co powoduje zaburzenie poprawności pomiarów. Problem ten jest mniejszy w konstrukcji wielostrumieniowej, gdzie nawet podczas silnego uderzenia strumienia wody, dopływ do wirnika jest równomiernie rozłożony. Minimalizuje to możliwość zerwania sprzęgła magnetycznego.

W podobny sposób konstrukcja wielostrumieniowa zabezpiecza działanie wodomierza mokrobieżnego, gdzie równo rozłożony strumień, pozwala na dokładne zliczanie wody i chroni liczydło przed uszkodzeniami. Należy jednak zaznaczyć, że generalnie wodomierze mechaniczne skrzydełkowe stosowane są w budownictwie mieszkaniowym, gdzie silne uderzenia strumieni wody są zjawiskiem rzadkim i nie przekładającym się na ciągłą pracę wodomierzy.

Całkowicie inne jest zastosowanie wodomierza śrubowego, który przeznaczony jest do pomiarów dużych ilości wody o zmiennym przepływie, czyli takim, gdzie zdarzają się silne uderzenia przepływu. Stosuje się go najczęściej na przyłączach głównych w domach wielorodzinnych oraz w przemyśle.

Do zadań specjalnych

Dostępne są również wodomierze mechaniczne o specjalnym przeznaczeniu, znajdujące zastosowanie w instalacjach, w których tradycyjne urządzenia nie mogłyby działać poprawnie. Przykładem jest wodomierz irygacyjny przeznaczony do instalacji, które wraz z wodą niosą duże zanieczyszczenia.

Wodomierz ten wmontowuje się w przewód instalacji tak, że przepływająca przez niego woda wprawia w ruch specjalną turbinę połączoną ze znajdującym się w komorze suchej liczydłem. Dzięki temu przepływające zanieczyszczenia nie uszkadzają urządzenia.

Znacznie bardziej skomplikowanym rozwiązaniem jest wodomierz sprzężony, na który składają się dwa odcinki przewodu i zespolone z nimi wodomierze – główny i boczny. Urządzenie to znajduje zastosowanie w instalacjach cechujących się bardzo dużym zróżnicowaniem w przepływach wody, np. w budynkach użyteczności publicznej, zakładach przemysłowych oraz w instalacjach posiadających przyłącza hydrantowe.

Nowości w cenie

Cena odgrywa dużą rolę w zakupie wodomierza, ponieważ urządzenie to podlega obowiązkowej legalizacji co 5 lat, która często kończy się wymianą na nowy. Z tego powodu wodomierze mechaniczne, z racji swojej przystępnej ceny, są obecnie najpopularniejsze. Można jednak zainwestować w nowsze technologie, np. wodomierz ultradźwiękowy, który cechuje się dużą dokładnością pomiarów. Urządzanie nie zawiera elementów mechanicznych, składa się z części przepływowej oraz suchej, zwierającej elektronikę i moduł komunikacyjny z pamięcią. Pozwala na rejestrowanie zapisów, co umożliwia wykrycie awarii w instalacji wodnej. Jednak rozwiązanie to jest nadal drogą nowością na rynku i klienci podchodzą do niego ostrożnie.

W kwestii ekonomicznej podobnie jest z wodomierzami objętościowymi. Z uwagi na zupełnie inny sposób rejestracji przepływającej wody, ten typ wodomierza jest niezwykle precyzyjny ale też czuły na zanieczyszczenia wody. Choć jest kilkukrotnie droższy od typowych wodomierzy mechanicznych, najczęściej spotyka się go tam, gdzie precyzyjny pomiar dostarczanej wody przekłada się na duże zyski, np. w wodociągach.

Wybór wodomierza

W pierwszej kolejności o wyborze wodomierza decyduje więc jego przeznaczenie. W spółdzielniach, wspólnotach i administracjach stosowane są najczęściej tradycyjne wodomierze mechaniczne z wirnikiem, ponieważ ich zakup pochodzi z budżetu lokatorów.

Powszechność tych urządzeń wynika z niskiej ceny – są średnio od 3 do 6 razy tańsze od ich technologicznie nowszych odpowiedników. Jednocześnie duże przedsiębiorstwa i instytucje coraz częściej decydują się na inwestowanie w rozwiązania gwarantujące maksymalną precyzję obliczeń. Ponieważ z precyzją pomiarów związana jest droższa technologia wykonania, na powszechność najnowszych urządzeń ma wpływ przede wszystkim cena i to ona ostatecznie decyduje o większości zakupów.