Wymiana instalacji wody i kanalizacji w budynku

O wymianie instalacji centralnego ogrzewania i wodno-kanalizacyjnej trzeba myśleć w bloku, który wybudowany był już przed rokiem 2000. Niestety remonty, konserwacje i drobne naprawy bieżące w przypadku tych instalacji są bardzo kosztowne.

Z uwagi na to, że piony wody zimnej, ciepłej wody użytkowej i kanalizacji prowadzone są blisko siebie, często w tych samych szachtach technicznych, bruzdach lub za ekranami, planując remont instalacji wodnych w budynku, najbardziej uzasadniona ekonomicznie i technicznie jest jednoczesna wymiana rur i urządzeń na tych trzech instalacjach. 

Instalacja wodociągowa

Zimna woda

Instalacja wody zimnej wewnątrz budynku jest to układ przewodów wody zimnej wraz z armaturą i wyposażeniem, mający początek w miejscu połączenia przewodu z zaworem odcinającym tę instalację od wodomierza głównego lub urządzenia zasilającego budynek, a zakończenie w punktach czerpalnych wody zimnej w budynku.

Woda od wlotu do budynku płynie do poziomych przewodów rozdzielczych, do których przyłączone są piony doprowadzające wodę na poszczególne kondygnacje budynku. Od pionów biegną rozgałęzienia, czyli podejścia do urządzeń odbiorczych. Każdy pion oraz odgałęzienia zaopatrzone są w zawór przelotowy umożliwiający odcięcie dopływu wody.

W budynkach wysokich stosuje się instalacje wodociągowe tzw. strefowe. Niższa strefa wodociągu, np. do 3. piętra, jest zasilana w wodę bezpośrednio z wodociągu miejskiego, wyższa zaś przez urządzenia hydroforowe. Każda strefa ma oddzielne poziome rurociągi rozdzielcze oraz piony i odgałęzienia.

Ciepła woda

Instalacja ciepłej wody użytkowej jest to układ przewodów wody ciepłej w budynku wraz z armaturą i wyposażeniem, mający początek w miejscu połączenia przewodu z zaworem odcinającym tę instalację od węzła cieplnego lub przyłącza i koniec w punktach czerpalnych ciepłej wody.

Instalacją tą jest również miejscowa instalacja ciepłej wody użytkowej.

Zadzwoń i skorzystaj ze sprawdzonej niemieckiej metody VULCAN - IMPULS +48 22 621 10 45

Instalacja ciepłej wody rozpoczyna się bezpośrednio za zaworem na zasileniu zimną wodą urządzenia do przygotowania ciepłej wody. W przypadku budynków zaopatrzonych w węzeł cieplny są to wymienniki ciepła. Jeśli w budynku pracuje kotłownia lokalna, jest to zawór przy kotle.

Instalacja ta powinna zapewniać uzyskanie w punktach czerpalnych wody o temperaturze nie niższej niż 55°C i nie wyższej niż 60°C, przy czym instalacja ta powinna umożliwiać przeprowadzanie okresowej dezynfekcji termicznej przy temperaturze wody nie niższej niż 70°C.

Ponadto w instalacji ciepłej wody powinien być zapewniony stały obieg wody, tzw. cyrkulacja, także na odcinkach przewodów prowadzących do punktów czerpalnych.

Instalacja kanalizacyjna

Budynek wyposażony w instalację wodociągową powinien mieć zapewnione odprowadzenie ścieków bytowo-gospodarczych poprzez instalację kanalizacyjną.

Instalację kanalizacyjną można podzielić na zewnętrzną - na terenie nieruchomości, lecz poza budynkiem i wewnętrzną w budynku.

Podział ten wydaje się oczywisty, ale jest bardzo istotny przy doborze materiału instalacyjnego do budowy i remontu instalacji. Nie każdy materiał sprawdzający się wewnątrz nadaje się do wykonania instalacji zewnętrznej.

Granicą między instalacją wewnętrzną a zewnętrzną jest tzw. czyszczak główny (rewizja główna). Jest to kształtka umieszczona na przewodzie kanalizacyjnym, która pozwala na jego badanie.

Instalacja kanalizacyjna składa się z poziomów - przewodów odpływowych, nachylonych pod pewnym kątem. Poziomy zbierają ścieki z domowych przyborów kanalizacyjnych do pionów, a te z kolei przechodzą znów w poziomy podłączone do przewodu odpływowego. Budynek połączony jest z siecią kanalizacyjną właśnie poprzez przewód odpływowy. Nie należy on do przyłącza kanalizacyjnego, ale doprowadza do niego ścieki z budynku.

Granica instalacji wodnej na wodomierzu głównym

Na połączeniu instalacji zewnętrznej na terenie działki budowlanej lub wewnętrznej instalacji wodociągowej zimnej wody w budynku z siecią wodociągową powinien być zainstalowany zestaw wodomierza głównego.

Instalacja ta musi odpowiadać wymaganiom instalacyjnym dla wodomierzy oraz polskim normom dotyczącym zabudowy zestawów wodomierzowych w instalacjach wodociągowych.

Za każdym zestawem wodomierza głównego - od strony instalacji budynkowej - montuje się zabezpieczenie uniemożliwiające zanieczyszczenie wody przez tzw. wodę zwrotną.

Zestaw wodomierza głównego, na połączeniu z siecią wodociągową, umieszcza się zazwyczaj w piwnicy budynku lub na parterze. Najczęściej wydziela się odrębne pomieszczenie, łatwo dostępne i zabezpieczone przed zalaniem wodą, zamarzaniem oraz dostępem osób niepowołanych. Przepisy dopuszczają umieszczenie zestawu wodomierza głównego w studzience poza budynkiem.

Granica instalacji kanalizacyjnej

Zgodnie z ustawą z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, przyłącze kanalizacyjne jest to odcinek przewodu łączącego wewnętrzną instalację kanalizacyjną w nieruchomości odbiorcy usług z siecią kanalizacyjną, za pierwszą studzienką, licząc od strony budynku, a w przypadku jej braku do granicy nieruchomości gruntowej.

Z uwagi na treść definicji ustawowej należy wyróżnić dwie sytuacje:

• gdy istnieje studzienka kanalizacyjna - przyłącze oznacza przewód od pierwszej studzienki od strony budynku do sieci,
• gdy studzienki nie ma - przyłącze to tylko ten fragment przewodu, który zostaje „zamknięty" w granicach nieruchomości, to odcinek biegnący od granicy budynku do granicy nieruchomości. Nie jest przyłączem „zewnętrzny" odcinek od granicy nieruchomości do sieci.

Skutki prawne płynące z faktu istnienia lub nieistnienia studzienki są poważne. Bez wątpienia za utrzymanie w należytym stanie przyłączy wodociągowego i kanalizacyjnego do budynku odpowiedzialny jest odbiorca usług.

Odpowiedzialność za instalacje

Znaczenia nabiera dokładne określenie granicy pomiędzy własnością i odpowiedzialnością indywidualnego właściciela a częścią wspólną nieruchomości.

Zgodnie z zapisami ustawy o własności lokali, wszystko co nie służy do użytku przez indywidualnego właściciela jest częścią wspólną.

Według tej zasady wszystkie piony wodne i kanalizacyjne w budynku są częścią wspólną nieruchomości. Elementy poziome instalacji w lokalu to indywidualna własność i odpowiedzialność każdego właściciela.

W przypadku instalacji kanalizacyjnej część wspólną w obrębie lokalu indywidualnego właściciela stanowi pion kanalizacyjny wraz z trójnikiem na pionie. Wszystkie podejścia pod przybory, urządzenia i odcinki poziome są własnością indywidualnego właściciela.

Granica odpowiedzialności za instalacje wodne pomiędzy wspólnotą a indywidualnym właścicielem przebiega na zaworach odcinających, montowanych na pionach wody zimnej i wody ciepłej. Wszystkie odcinki poziome tych instalacji w lokalu wraz z przyborami są własnością indywidualnego właściciela i on ponosi odpowiedzialność za ich stan techniczny.

Zwrócić trzeba uwagę na odpowiedzialność materialną w przypadku uszkodzeń budynku powstałych z winy osoby korzystającej z lokalu. Sposób korzystania z instalacji i urządzeń stanowiących wyposażenie lokalu powinien być zgodny z przeznaczeniem, założeniami projektu oraz instrukcjami ich eksploatacji i konserwacji. Lokale powinny być eksploatowane z zachowaniem ogólnych zasad dotyczących powierzchni wspólnych budynku.

Ponadto mieszkaniec powinien zapewnić prawidłowe funkcjonowanie wspólnych instalacji i urządzeń znajdujących się w użytkowanym przez niego lokalu. 

Naprawa uszkodzeń powstałych z winy użytkownika obciąża właściciela tego lokalu, np. jeśli awaria hydrauliczna ma miejsce na części instalacji będącej własnością danego właściciela, a w wyniku tej awarii zostanie zalana część wspólna budynku, tj. klatka schodowa, właściciel danego lokalu powinien ponieść koszty usuwania skutków awarii nie tylko u siebie w mieszkaniu, ale także w części wspólnej nieruchomości.

W czasie użytkowania lokalu do obowiązków właściciela należy m.in. wykonywanie zabiegów konserwacyjnych i napraw - likwidowanie przecieków z instalacji niezwłocznie po ich pojawieniu się.

Właściciel powinien także zlecać wykonanie napraw i wymiany uszkodzonych lub zużytych elementów instalacji i wyposażenia lokalu. Wszystkie te prace powinny być wykonane w zakresie obciążającym właściciela i na jego koszt.

Ponadto do obowiązków każdego mieszkańca należy informowanie administratora budynku o wszelkich zauważonych uszkodzeniach instalacji, których naprawa leży po stronie wspólnoty.

W przypadku wystąpienia uszkodzeń lub zakłóceń w funkcjonowaniu instalacji i urządzeń, jeżeli dalsze ich użytkowanie może spowodować awarię, zagrożenie bezpieczeństwa osób lub mienia albo skażenie środowiska, należy niezwłocznie wstrzymać ich eksploatację.

Remont instalacji

Wybór materiałów

Wyroby zastosowane w instalacji wodociągowej powinny być tak dobrane, aby ich wzajemne oddziaływanie nie powodowało pogorszenia jakości dostarczanej wody oraz zmian skracających trwałość tej instalacji.

Podczas dokonywania wyboru materiału do modernizacji lub remontu instalacji w budynku należy wziąć pod uwagę zarówno aspekt techniczny, jak i cenowy. Z uwagi na kryterium techniczne sprawdzamy, czy zakres średnic i inne parametry oferowanego systemu odpowiadają zakresowi istniejącej instalacji.

Ponadto sprawdzić należy, czy proponowany system prowadzenia rur wodociągowych będzie możliwy w wybranej technologii w odniesieniu do naszego budynku.

Zaznaczyć trzeba, że wszystkie rury, kształtki i armatura, bez względu na rodzaj materiału, muszą posiadać odpowiednie aprobaty techniczne lub świadectwa dopuszczenia do stosowania w Polsce. Jest to wymóg zgodny z prawem budowlanym.

Wszyscy producenci nowych materiałów i systemów instalacyjnych podają zakładane okresy trwałości wyrobów. Porównując różne materiały, przyjmujemy ten sam okres eksploatacji instalacji.

Dla przykładu: do porównania ze sobą rur i kształtek stalowych z rurami i kształtkami z polipropylenu (tworzywa sztucznego) przyjmujemy czas eksploatacji 50 lat. W tym czasie instalację z rur stalowych trzeba będzie wymieniać 8-10 razy, natomiast instalacja z tworzywa sztucznego będzie działała nieprzerwanie.

Takie porównanie kosztów materiałów i nakładów inwestycyjnych pokazuje, że materiały drogie zastosowane w czasie remontu, są o wiele tańsze w trakcie eksploatacji. Instalacja wykonana z takich materiałów jest bardziej niezawodna. Tańsze materiały inwestycyjne okazują się często bardziej zawodne i w efekcie droższe w eksploatacji zmodernizowanej instalacji.

"Zgodnie z przepisami ustawy o własności lokali, wszystkie piony wodne i kanalizacyjne w budynku są częścią wspólną nieruchomości."

Rury z tworzyw sztucznych

Rury z tworzyw sztucznych stosowane są do wykonania instalacji wodnych od prawie 40 lat. Mają one korzystne właściwości w porównaniu z rurami stalowymi i miedzianymi.

Obecnie do produkcji rur stosuje się różne tworzywa sztuczne o strukturze termoplastycznej. W instalacjach wodociągowych stosowane są: polietylen PE, polietylen sieciowany PEX, polipropylen PP, polbutylen PB, polichlorek winylu PCW i chlorowany polichlorek winylu CPCW.

W zależności od rodzaju tworzywa w trakcie wykonywania instalacji stosuje się różne technologie łączenia rur i kształtek. Dla polietylenu PE i polipropylenu PP stosuje się najczęściej zgrzewanie termiczne.

Instalacje z polichlorku winylu PCW i chlorowanego polichlorku winylu CPCW są zazwyczaj klejone. Rury i kształtki z polietylenu sieciowanego PEX i polibutylenu PB łączy się za pomocą łączników zaciskowych.

Podczas przeprowadzania remontów lub modernizacji instalacji wodociągowych wykonywanych z tworzyw sztucznych należy brać pod uwagę szereg zaleceń wynikających z technologii i techniki ich wykonania.

Należy pamiętać także o tym, że przewody z tworzywa sztucznego, nawet jeśli mają przekładkę metalową, nie są przewodnikiem prądu elektrycznego i nie wolno ich stosować do uziemiania.

Przewodów z tworzywa sztucznego nie wolno łączyć bezpośrednio z urządzeniem do przygotowania ciepłej wody (wymiennikiem) lub innym źródłem ciepła.

Przewody wykonane z tworzyw sztucznych powinno się także izolować. Bez zastosowania izolacji występuje zazwyczaj zjawisko skraplania pary wodnej (roszenie) i podwyższenie temperatury przesyłanej wody w przypadku instalacji wody zimnej lub obniżenie temperatury przesyłanej wody - w przypadku instalacji wody ciepłej.

Instalacja wraz z armaturą powinna także być zabezpieczona przed możliwością rozprzestrzeniania się drgań i hałasów.

W przypadku wymiany instalacji kanalizacyjnej praktycznie nie stosuje się innych materiałów niż tworzywa sztuczne do wykonania pionów kanalizacyjnych oraz żeliwo do wykonania poziomów zbiorczych, przykanalików i przyłączy.

Rury stalowe

Podczas prowadzenia remontu lub modernizacji instalacji wodociągowych z rur stalowych należy brać pod uwagę warunki realizacji zalecane do stosowania przy tego rodzaju instalacji. Instalacje wodociągowe wody zimnej można wykonywać z rur stalowych obustronnie cynkowanych ze szwem, gwintowanych.

W przypadku instalacji wody ciepłej i cyrkulacji stosuje się rury stalowe o zwiększonej grubości powłoki cynkowej. Do montażu i łączenia przewodów stosuje się łączniki z żeliwa ciągliwego białego.

Połączenia gwintowane należy uszczelniać przy użyciu taśmy teflonowej, past uszczelniających lub przędzy i konopi. Do połączeń przewodów wody pitnej nie wolno stosować minii ani farb miniowych. Niedopuszczalne jest gięcie rur stalowych ocynkowanych.

Rury stalowe ocynkowane mogą być z zasady używane tylko na przewody wewnątrz budynku. Jeśli w wyjątkowych wypadkach muszą być ułożone pod ziemią, powinny być odpowiednio zaizolowane.

Przejścia rur wodociągowych przez ściany działowe, a nawet konstrukcyjne, względnie stropy, nie wymagają stosowania zabezpieczeń. Natomiast przejścia przez szczeliny dylatacyjne, a także fundamentowe muszą być wykonane w tulejach ochronnych z rur o większej średnicy w celu zabezpieczenia przed uszkodzeniem.

Rury miedziane

Do budowy instalacji wody pitnej stosuje się rury miedziane odpowiadające normie EN 1057:1996-05. Do połączeń rur stosuje się złączki kapilarne według DIN 2856.

Połączenia te wykonuje się najczęściej za pomocą odpowiedniego lutowania, przy użyciu łączników miedzianych lub mosiężnych. Wszelkie połączenia rozłączne muszą być stale dostępne i nie mogą być otynkowane. Przy montażu przewodów bierze się pod uwagę dużą rozszerzalność rur miedzianych.

Przewody miedziane w instalacjach wody zimnej należy izolować ze względu na ochronę przed skraplaniem się pary wodnej (roszeniem) na powierzchni przewodów, a także z uwagi na ochronę wody zimnej przed podgrzaniem.

Izolacja jest także ważnym elementem z uwagi na konieczność oddzielenia rur miedzianych od konstrukcji betonowych i ceglanych oraz zmniejszenie emisji hałasu instalacyjnego.

Bezpieczeństwo użytkowania

Instalację wodociągową wykonaną z rur stalowych i miedzianych, a także metalową armaturę oraz metalowe urządzenia instalacji wodociągowej wykonanej z zastosowaniem przewodów z materiałów nieprzewodzących prądu elektrycznego, należy objąć elektrycznymi połączeniami wyrównawczymi.

Instalację wodociągową, wykonaną z materiałów przewodzących prąd elektryczny, należy przed i za wodomierzem połączyć przewodem metalowym, zgodnie z Polską Normą dotyczącą uziemień i przewodów ochronnych.

Montaż instalacji

Z uwagi na charakter instalacji wody zimnej i ciepłej, remont tych instalacji odbywa się zazwyczaj równocześnie. Dotyczy to przede wszystkim wymiany pionów instalacyjnych. Ze względów ekonomicznych i utrudnień w użytkowaniu planuje się taką wymianę zazwyczaj wraz z wymianą pionów kanalizacyjnych.

Montaż instalacji może odbywać się systemem tradycyjnym lub metodą prefabrykacji.

W systemie tradycyjnym montaż instalacji następuje z równoczesnym przygotowaniem, tzn. cięciem, dopasowaniem, łączeniem przewodów bezpośrednio w miejscu montażu w budynku, w lokalu. Przy czym korzysta się z przenośnego warsztatu monterskiego.

Nowoczesna metoda uprzemysłowiona różni się od sposobu tradycyjnego przede wszystkim tym, że przygotowanie materiałów do montażu odbywa się poza budynkiem, w warsztatach prefabrykacji, na postawie odpowiednio przygotowanej dokumentacji - rysunków roboczych. W miejscu wbudowania montuje się już całe zespoły elementów pionów, poziomów i podejść wodociągowych.

Po ułożeniu przewodów i zamontowaniu uzbrojenia, przed odbiorem końcowym przeprowadza się próbę szczelności instalacji. Próba ta polega na napełnieniu instalacji wodą i utrzymaniu w niej stałego, podwyższonego ciśnienia. Aby umożliwić odpowietrzenie instalacji, w czasie napełniania pozostawia się otwarty jeden z zaworów czerpalnych umieszczonych na najwyższej kondygnacji. Zawór zamyka się, gdy pokaże się w nim woda.

Po całkowitym napełnieniu instalacji wodą przyłącza się pompę ciśnieniową i zwiększa ciśnienie wody. Jeśli ciśnienie utrzymuje się przez czas określony według normy, oznacza to, że instalacja jest szczelna i można ją użytkować.

Dopiero po wykonaniu próby szczelności można przystąpić do zamurowania bruzd, zasklepiania otworów, zakrycia szachtów technicznych i innych prac budowlanych, takich jak np. malowanie, mających na celu przywrócenie estetyki lokali i budynku.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!