Wodomierze w budynkach wielorodzinnych

Zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU z 15 czerwca 2002 r. z późn. zm.), budynek wielorodzinny powinien być wyposażony m.in. w urządzenia do pomiaru ilości zużywanej wody zimnej, ciepłej wody użytkowej oraz dostarczonego i zużytego ciepła.

W budynkach wielorodzinnych stosuje się dwa rodzaje wodomierzy:

• wodomierze główne (śrubowe) – mierzą objętość (ilość) wody dopływającej do całego budynku wspólnoty, jako odbiorcy usług świadczonych przez przedsiębiorstwo wodociągowe;
• wodomierze mieszkaniowe (skrzydełkowe) – mierzą ilość wody dopływającej do konkretnych lokali w budynku (wodomierze zimnej i ciepłej wody).

Dyrektywy i normy wodomierzowe

Konstrukcję wodomierzową obowiązują dyrektywy zawierające szczególne wymagania oraz bardzo ścisłe normy, precyzujące parametry metrologiczne urządzeń. Głównymi parametrami dla wodomierzy są:

• przepływ minimalny, w którym błąd pomiarowy może wynosić maks. 5%,
• przepływ pośredni, w którym błąd może wynosić maks. 2%,
• przepływ maksymalny, który jest granicą wytrzymałości konstrukcji wodomierza w celu utrzymania parametrów metrologicznych,
• zakres pomiarowy, który jest wyznacznikiem klasy urządzenia pomiarowego.
• Na podstawie powyższych wytycznych zarządca jest w stanie określić charakterystykę metrologiczną urządzenia, które spełni jego oczekiwania względem mieszkańców.

Nowe przepisy MID

Obecnie, aż do roku 2016 producent może dokonać wyboru pomiędzy przeprowadzeniem oceny zgodności wodomierza według nowej dyrektywy MID 2004/22/WE, a dotychczasowymi przepisami GUM PN-ISO 4064. W związku z tą dowolnością wyboru lata 2007–2016 są okresem przejściowym, podczas którego produkcja wodomierzy może przebiegać zarówno według starych, jak i nowych przepisów, co może powodować pewne zamieszanie.

Po 2016 roku obowiązywać będzie już tylko dyrektywa MID, która zmieni nazewnictwo przepływów, określanych względem poziomów błędów wodomierzy. Q₁ zastąpiło Q_min jako przepływ minimalny określany jako graniczna, minimalna wartość przepływu minimalnego, dla którego wodomierz zachowuje 5% błąd pomiaru; Q₂ zastąpiło Q_t jako przepływ pośredni określany jako wartość przepływu, dla którego wodomierz zaczyna mierzyć z dokładnością do 2%. Kolejną zmianą jest Q₃, które zastąpiło Q_n jako ciągły strumień objętości oraz Q₄ zamiast Q_max jako przeciążeniowy strumień objętości.

Jednocześnie zastąpiono określanie dokładności wodomierzy według klas (A, B, C, D) współczynnikami R, które odpowiadają stosunkowi Q₃/Q₁. Takie określenie dokładności jest bardziej precyzyjne i mieści się w przedziale od R40 do R800.

Najważniejszą zmianą, mającą duże znaczenie przy doborze wodomierzy według MID, jest zmiana wartości ciągłego strumienia objętości (przepływu nominalnego) względem starych przepisów dla tych samych wodomierzy. Jest ona większa i ma to związek ze zmienionym sposobem obliczania tej wartości względem przepływu maksymalnego. W MID zachowano wartości poziomów przepływu maksymalnego, według którego powinno się dobierać odpowiedniki wodomierzy zgodnych ze „starymi” przepisami, zmieniono jednak sposób wyznaczenia Q₃ (Q₃=Q₄/1,25 według MID oraz Q_n= Q_max/2 według starego podejścia). Przykład: wodomierz DN15 o Q₃=1,6 m³/h jest odpowiednikiem wodomierza DN15 o Q_n=1,0 m³/h. Oba mają jednak przepływ maksymalny (przeciążeniowy) na poziomie 2 m³/h.

Rozliczanie zużycia wody

Wodomierze są przyrządami pomiarowymi podlegającymi szczególnej ochronie prawnej z uwagi na fakt, że służą do rozliczeń finansowych. Zgodnie z Ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków z 7 czerwca 2001 z późn. zm., tylko wodomierz główny służy do rozliczania kosztów pobranej wody i odprowadzonych ścieków między wspólnotą mieszkaniową a przedsiębiorstwem wodociągowym. Natomiast wodomierze w lokalach mieszkalnych i użytkowych służą przede wszystkim do pomiaru ilości wody zużytej w poszczególnych lokalach. Mogą być także podstawą rozliczeń tzw. uchybu w bilansie wody i ścieków. Na podstawie art. 26.3 ww. ustawy zarządca dokonuje wyboru metody rozliczenia kosztów wynikających z różnicy wskazań.

Problem stanowią pomiary w lokalach, których lokatorzy na stałe lub częściowo przebywają poza miejscem zamieszkania. Warto tu przypomnieć, że w świetle prawa to właśnie na lokatorze spoczywa obowiązek udostępnienia pomieszczenia, w którym zamontowano wodomierz lub inne urządzenie pomiarowe.

W takiej sytuacji pomocną funkcją okaże się zdalny odczyt urządzeń pomiarowych, pozwalający na bezproblemowy odczyt wszystkich wodomierzy w jednym czasie, bez konieczności obecności użytkownika lokalu, także w pomieszczeniach zamkniętych, domach i w trudno dostępnych miejscach oraz rozliczenie wody w oczekiwanym terminie. Ze względu na tę właśnie funkcjonalność coraz więcej spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych decyduje się na montaż wodomierzy z odczytem radiowym.

Budynki nowo powstałe zazwyczaj wyposażane są już w nowoczesne wodomierze z odczytem radiowym, natomiast w przypadku starszych budynków zmiana na urządzenia z możliwością zdalnego odczytu następuje zazwyczaj przy okazji wymiany wodomierzy.

Wymianę wodomierzy manualnych na te z odczytem radiowym najlepiej przeprowadzać stopniowo w poszczególnych budynkach, w miarę zbliżającego się okresu legalizacji (5 lat). Planując taką inwestycję warto też zasięgnąć rady specjalisty.

Literatura

1. Blum B., Wodomierz prawdę ci powie, ale..., Administrator 12/2011
2. Milczarczyk B., Wodomierze w eksploatacji warszawskiego MPWiK, Rynek Instalacyjny 5/2012
3. Zych A., Dyrektywa MID-GUM, materiały Bmeters

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!