Postulat w sprawie ustawy o OZE

W opinii tych organizacji, ograniczenie działalności gospodarczej spółdzielni energetycznej do obszarów wiejskich i miejsko – wiejskich, spowodowane brzmieniem obecnej definicji spółdzielni energetycznej zapisanej w ustawie o odnawialnych źródłach energii, w powiązaniu z zapisem art. 38e, dyskryminuje podmioty zamierzające prowadzić działalność energetyczną w ramach spółdzielni  na obszarach miejskich. Ich zdaniem, jest to sprzeczne z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 02.07.2004 r. Poniżej pełna treść tego pisma.

Minister Rozwoju, Pracy i Technologii

Pan Jarosław Gowin

Szanowny Panie Ministrze,

Dotyczy: pilnej konieczności zmiany ustawy o odnawialnych źródłach energii w zapisach dotyczących możliwości tworzenia i funkcjonowania spółdzielni energetycznych (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r. poz. 261,   z późn.zm.)

Krajowa Izba Gospodarki Nieruchomościami oraz Instytutu Gospodarki Nieruchomościami reprezentują łącznie kilkaset podmiotów prawa gospodarczego z całego kraju (są to spółdzielnie mieszkaniowe, tbsy, spółki gminne i prywatne zarządzające wspólnotami mieszkaniowymi, jednostki i zakłady budżetowe), związanych z zarządzaniem nieruchomościami, oraz przeszło 4.300 zarządców nieruchomości zarejestrowanych w naszym Centralnym Rejestrze Zarządców Nieruchomości jako osób fizycznych, również zajmujących się zarządzaniem nieruchomościami. W zarządzanych przez naszych członków izby i instytutu budynkach wielolokalowych zamieszkuje łącznie przeszło 11 mln. mieszkańców naszego kraju.

Czujemy się zobligowani i uprawnieni przez naszych Członków do podjęcia pilnych działań dotyczących zaproponowania wprowadzenia zmian do ustawy o odnawialnych źródłach energii  (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r. poz. 261, z późn.zm.)

Wprowadzenie i uzasadnienie

Panie Ministrze, przytaczamy poniżej kilka niezbędnych i podstawowych informacji dotyczących narastającego zagrożenia bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju:

a) Straty na przesyle energii elektrycznej w naszym kraju to ok. 12% (z polskich zdekapitalizowanych sieci energetycznych bezpowrotnie znika co roku ok. 18 terawatogodzin z ok. 164 TWh wyprodukowanej energii, czyli 18.000.000 MWh. Przekłada się to na kwotę co rocznych strat  w wysokości ok. 4,5 miliardów złotych)

b) Deficyt energii elektrycznej (różnica pomiędzy produkcją, a jej zużyciem) w 2019 r. wyniósł 10,6 TWh. Energię tą musieliśmy zakupić poza granicami naszego kraju wydając kolejne 2,2 miliarda złotych w jednym tylko roku kalendarzowym, tj. 2019 r.

c) Z prognoz i analiz wynika, że deficyt ten pogłębi się i może wynieść odpowiednio w 2025 r. 14 TWh, natomiast w 2030 r. ok. 20 TWh. Narastać zatem będzie ilość zakupywanej energii elektrycznej poza granicami kraju, tworząc w ten sposób bardzo duże niebezpieczeństwo uzależnienia się od dostaw energii z innych krajów (Niemcy, Czechy, Białoruś, Ukraina, Słowacja, Rosja).

d) Z informacji napływających do nas wynika, że w okresie ok. 10-15 lat wyłączona zostanie definitywnie z produkcji energii elektrycznej największa polska Elektrownia Bełchatów S.A., która produkuje  ok. 5,4 TWh. Deficyt zatem znowu się pogłębi i wynieść może już za kilka lat ok. 25 tWh plus wspomniane 18 tWh traconej energii na przesyle.

e) Podjęto już ostateczną decyzję o wycofaniu się z budowy dużego bloku energetycznego w Ostrołęce.

Powyższe dane, to dane odzwierciedlające skomplikowaną sytuację energetyczną naszego kraju. Ustawodawca zdając sobie sprawę z tego faktu, wprowadził w 2019 r. do ustawy OZE możliwość tworzenia przez przedsiębiorców (w tym również spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe, gminy etc.) nowego producenta energii elektrycznej i cieplnej, jakim jest właśnie spółdzielnia energetyczna. Intencją tej ustawy jest pójście w kierunku energetyki rozproszonej, gdzie produkcja energii elektrycznej (np. z fotowoltaiki, biogazowni etc.) jest blisko odbiorcy (czyli milionów mieszkańców budynków wielolokalowych). Taka bliska odległość źródła energii (czyli producenta energii, jakim jest spółdzielnia energetyczna) i odbiorcy tej energii, nie generuje strat na przesyle o których wspominaliśmy powyżej  (obecne straty 18 tWh w skali roku – czyli ok. 4,5 mld. zł).

Znowelizowana w 2019 r. przez Sejm RP ustawa OZE, umożliwia tworzenie przez osoby prawne nowych podmiotów, jakimi są właśnie spółdzielnie energetyczne, których jednocześnie członkowie mogą być prosumentami energii odnawialnej. Jednak jest to martwy zapis!

Ustawodawca wpisał transformację energetyczną do Krajowego Planu Odbudowy (dalej: KPO). Spółdzielnie energetyczne w perspektywie finansowej 2021-2027 będą mogły aplikować o środki unijne na działania związane z efektywnością energetyczną. Nie mniej jednak KPO w swoich zapisach i wytycznych wskazuje i preferuje jako beneficjentów spółdzielnie energetyczne tworzone przez grupy przedsiębiorców lub grupy produkcyjne, a nie pojedynczych przedsiębiorców. Zatem znowelizowana ustawa OZE, zdecydowanie preferuje tworzenie przez osoby prawne nowych podmiotów, jakimi są właśnie spółdzielnie energetyczne, których jednocześnie członkowie będą prosumentami energii odnawialnej.

Polski Ustawodawca kierując się sprawdzonymi już rozwiązaniami z Niemiec, Danii, Austrii, Szwecji, Holandii i innych krajów europejskich (z informacji które posiadamy łącznie przeszło 15 tys. spółdzielni energetycznych) umożliwił również tworzenie na terenie naszego kraju spółdzielni energetycznych, których przedmiotem działalności jest możliwość wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła, na potrzeby spółdzielni energetycznej i jej członków, przyłączonych do zdefiniowanej obszarowo sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej o napięciu niższym niż 110 kV lub sieci dystrybucyjnej gazowej, lub sieci ciepłowniczej. Zaproponowana nowelizacja jest niewątpliwie olbrzymią szansą m.in. dla spółdzielni mieszkaniowych i wspólnot mieszkaniowych. Z branżowych informacji wynika, że do 2025 r. ilość spółdzielni energetycznych w niektórych krajach UE zostanie podwojona, a nawet potrojona.

Strona rządowa reprezentowana przez Pana Ministra powinna pójść wzorem sprawdzonych zagranicznych rozwiązań i umożliwić tworzenie przyjaznej i transparentnej formuły spółdzielczości energetycznej na terenie całego kraju. Proponowana przez nas nowelizacja ustawy OZE, to tak naprawdę zniesienie podstawowych barier tworzenia spółdzielni energetycznych w Polsce.

Do chwili obecnej została zarejestrowana zaledwie 1 (słownie: jedna) spółdzielnia energetyczna w Polsce, co tym bardziej powinno zmuszać do refleksji i do nowelizacji ustawy OZE w obszarze możliwości tworzenia i funkcjonowania spółdzielni energetycznych. Zgodnie z ustawą OZE, wykaz spółdzielni energetycznych prowadzi KOWR (Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa) i wykazie tym na dzień 17.05.2021 r. stwierdzono wpisaną tylko jedną  spółdzielnię energetyczną. Zatem konieczna i niezbędna jest nowelizacja ustawy OZE w proponowanym przez nasze całe środowisko art. 2 pkt 33a oraz art. 38e. Bez zmiany powyższych artykułów ustawy OZE nie będzie woli powoływania do życia spółdzielni energetycznych.

Obecny zapis art. 2 pkt 33a

spółdzielnia energetyczna – spółdzielnię w rozumieniu ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2018 r. poz. 1285 oraz z 2019 r. poz. 730, 1080 i 1100) lub ustawy z dnia 4 października 2018 r. o spółdzielniach rolników (Dz. U. poz. 2073), której przedmiotem działalności jest wytwarzanie energii elektrycznej lub biogazu, lub ciepła, w instalacjach odnawialnego źródła energii i równoważenie zapotrzebowania energii elektrycznej lub biogazu, lub ciepła, wyłącznie na potrzeby własne spółdzielni energetycznej i jej członków, przyłączonych do zdefiniowanej obszarowo sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub sieci dystrybucyjnej gazowej, lub sieci ciepłowniczej;

Obecny zapis art. 38e. 1. Spółdzielnia energetyczna spełnia łącznie następujące warunki:

1) prowadzi działalność na obszarze gminy wiejskiej lub miejsko-wiejskiej w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej lub na obszarze nie więcej niż 3 tego rodzaju gmin bezpośrednio sąsiadujących ze sobą;

2) liczba jej członków jest mniejsza niż 1000;

3) w przypadku gdy przedmiotem jej działalności jest wytwarzanie:

a) energii elektrycznej, łączna moc zainstalowana elektryczna wszystkich instalacji odnawialnego źródła energii : – umożliwia pokrycie w ciągu roku nie mniej niż 70% potrzeb własnych spółdzielni energetycznej i jej członków, – nie przekracza 10MW,

b) ciepła, łączna moc osiągalna cieplna nie przekracza 30 MW,

c) biogazu, roczna wydajność wszystkich instalacji nie przekracza 40 mln m3 .

2. Na potrzeby bilansowania handlowego, o którym mowa w art. 3 pkt 40 ustawy – Prawo energetyczne, wszystkich wytwórców i odbiorców spółdzielni energetycznej uznaje się za odbiorcę.

3. Wystąpienie ze spółdzielni energetycznej na skutek wypowiedzenia może nastąpić nie wcześniej niż z końcem danego okresu rozliczeniowego, o którym mowa w art. 38c ust. 8.

Proponowane przez nas zmiany art. 2 pkt 33a i art. 38e

W art. 2 pkt 33a:

spółdzielnia energetyczna – spółdzielnię w rozumieniu ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2020 r. poz. 275, 568, 695, 875 i 2320) lub ustawy z dnia 4 października 2018 r. o spółdzielniach rolników (Dz. U. poz. 2073), której przedmiotem działalności jest wytwarzanie, zużywanie, magazynowanie i sprzedaż energii elektrycznej lub biogazu, lub ciepła, w instalacjach odnawialnego źródła energii przyłączonych do zdefiniowanej obszarowo sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub sieci dystrybucyjnej gazowej, lub sieci ciepłowniczej, o ile obrót energią nie stanowi dla spółdzielni głównej działalności gospodarczej ani zawodowej;”;

W art. 38e uchyla się ust. 1.

Uzasadnienie:

Ograniczenia działalności gospodarczej spółdzielni energetycznej do obszarów wiejskich i miejsko – wiejskich spowodowane brzmieniem obecnej definicji spółdzielni energetycznej zapisanej w ustawie o odnawialnych źródłach energii, w powiązaniu z zapisem art. 38e, dyskryminuje podmioty zamierzające prowadzić działalność energetyczną w ramach spółdzielni na obszarach miejskich. Jest także sprzeczna z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 02.07.2004 r. Zaproponowany przez nas nowy zapis definicji spółdzielni energetycznej oraz zmiana zapisu art. 38e, umożliwia tworzenie spółdzielni energetycznych także na terenach miejskich.

Zaproponowana przez nas zmiana wychodzi naprzeciw dużemu zainteresowaniu tego typu działalnością podmiotów gospodarczych, a w szczególności  gmin, spółdzielni mieszkaniowych oraz wspólnot mieszkaniowych zlokalizowanych na terenach miejskich i zamierzających chociażby montować urządzenia do produkcji energii elektrycznej (fotowoltaika). Z uwagi na charakter prowadzonej działalności spółdzielnie mieszkaniowe oraz wspólnoty mieszkaniowe są znacznymi konsumentami energii elektrycznej oraz cieplnej.

Należy podkreślić, że miejskie spółdzielnie mieszkaniowe oraz wspólnoty mieszkaniowe dysponują nieruchomościami o bardzo dużych i niewykorzystanych powierzchniach dachów, a także wolnymi niezagospodarowanymi terenami, szczególnie nadającymi się do instalowania odnawialnych źródeł energii. Ze względu na systematyczny wzrost kosztów spółdzielni i wspólnot, związanych wzrostem cen energii elektrycznej oraz ciepła, zwłaszcza z uwagi na rosnące opłaty  za emisję CO₂ (aktualna cena to ponad 40 EUR/tonę), spółdzielnie mieszkaniowe oraz wspólnoty mieszkaniowe są zainteresowane nawiązaniem współpracy w ramach spółdzielni energetycznych w celu redukcji tych kosztów. Hybrydowe powiązania różnych rodzajów OZE zapewni ciągłą produkcję energii na potrzeby własne oraz sprzedaż i znacząco wpłynie na optymalizację kosztów działalności spółdzielni mieszkaniowych i wspólnot mieszkaniowych.

Zaproponowana przez nas definicja znosi także ograniczenia lokalizacyjne i umożliwia prowadzenie działalności tak zdefiniowanych spółdzielni energetycznych na większym obszarze danego OSD (Operatora Systemu Dystrybucji).                        

Niezasadne ekonomicznie oraz nieracjonalne jest ograniczanie i narzucanie odgórne kryterium związanego z pokryciem w ciągu roku nie mniej niż 70% potrzeb własnych spółdzielni energetycznej i jej członków. Zaproponowana zmiana przyczyni się do znaczącego wzrostu potencjału produkcyjnego rozproszonych źródeł energii na terenie całego kraju, zmniejszy zjawisko SMOGU, emisji CO₂, wpłynie na zmniejszenie o ok. 30% ceny energii elektrycznej  i cieplnej dla samych prosumentów oraz przyczyni się bardzo mocno do zmniejszenia ubóstwa energetycznego wielu Polaków.

Nie akceptowalne, niezrozumiałe i skomplikowane są dla nas zarządców nieruchomości i naszych mieszkańców/lokatorów propozycje rozliczenia wyprodukowanej energii związane  z prosumentem zbiorowym (grupowym) i wirtualnym.

Szanowny Panie Ministrze,

bardzo liczymy na Pana wsparcie proponowanych przez nasze organizacje zmian art. 2 pkt 33a i art. 38e ustawy o odnawialnych źródłach energii (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r. poz. 261, z późn.zm.)

Proponowana zmiana art. 2 pkt 33a i art. 38e ma bardzo duży wymiar społeczny i wiąże się bezdyskusyjnie ze zmniejszeniem ubóstwa energetycznego wielu mieszkańców naszego kraju, zmniejszeniem opłat za energię elektryczną i cieplną, zmniejszeniem emisji CO₂, możliwością wykorzystania przez spółdzielnie energetyczne dużych środków unijnych w latach 2021-2027 na transformację energetyczną naszego kraju. Bez dokonania zmian art. 2 pkt 33a i art. 38e nie powstaną spółdzielnie energetyczne na terenie naszego kraju, a zapisy ustawy dot. spółdzielni energetycznych będą nadal martwe i bezzasadne.

Problem konieczności zmian art. 2 pkt 33a i art. 38e  jest zgłaszany od wielu miesięcy przez zarządców nieruchomości, jak i również samym lokatorów i mieszkańców budynków wielolokalowych z całego kraju.

Liczymy na osobiste zaangażowanie Pana Ministra, przyjęcie naszej argumentacji zarówno społecznej jak i również wynikającej z naszej specyfiki zarządzania nieruchomościami wielolokalowymi, w konsekwencji  pozytywne zarekomendowanie zmian art. 2 pkt 33a i art. 38e do ustawy o odnawialnych źródłach energii.

W związku z powyższym prosimy pilnie o możliwość aktywnego z naszej strony uczestnictwa (w każdej formie) w dalszym skutecznym procedowaniu niezbędnych zmian z udziałem naszych przedstawicieli. Nie wyobrażamy sobie, aby zmiany przepisów ustawy OZE, które będą nas przede wszystkim dotyczyć, powstawały bez naszego aktywnego udziału i zostały nam narzucone w nieakceptowalnym przez nas kształcie.

Z poważaniem

mgr inż. Arkadiusz Borek - prezes zarządu Instytutu Gospodarki Nieruchomościami

mgr Zbigniew Olejniczak – prezes zarządu Krajowej Izby Gospodarki Nieruchomościami

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!