Ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparcie niektórych odbiorców w 2023 roku

Na podstawie Ustawy doszło do uregulowania:

• ceny maksymalnej sprzedaży energii elektrycznej stosowanej w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi; 
• zasad i trybu przyznawania i wypłacania rekompensat dla podmiotów uprawnionych z tytułu wprowadzenia ceny maksymalnej;
• zasad i trybu wprowadzenia czasowego obowiązku przekazywania odpisu na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny;
• szczególnych rozwiązań stosowanych w przypadku ograniczenia dostępności wody amoniakalnej.

Obowiązki nałożone na przedsiębiorstwa energetyczne

Na podstawie art. 3 ust. 1 Ustawy nałożony został na przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną – gdzie przypomnieć należy, iż w rozumieniu art. 3 pkt 12 lit. a Prawa Energetycznego (PE)², pod pojęciem „przedsiębiorstwa energetycznego” należy rozumieć podmioty prowadzące działalność gospodarczą w zakresie: wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji paliw albo energii lub obrotu nimi – obowiązek stosowania ceny maksymalnej w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi w okresie i po zaistnieniu warunków określonych szczegółowo w przepisach Ustawy. Tak też, ustawodawca przewidział, iż powyższy obowiązek dotyczy rozliczeń prowadzonych przez przedsiębiorstwo energetyczne z odbiorcami uprawnionymi, o których mowa w:

• art. 2 pkt 2 lit. a Ustawy (a więc i wspólnotami oraz spółdzielniami mieszkaniowymi), w okresie od dnia przekroczenia limitu zużycia energii elektrycznej, o którym mowa w art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 2, art. 5 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 07.10.2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej³, do dnia 31 grudnia 2023 r. Przypomnieć należy, iż zgodnie z powołaną wyżej ustawą, powyższe limity wynoszą od 2 MWh do iloczynu 250 kWh i liczby działek w rodzinnym ogrodzie działkowym;
• art. 2 pkt 2 lit. b-e Ustawy (a więc innymi odbiorcami, enumeratywnie wskazanymi w przepisach Ustawy), w okresie od dnia 1 grudnia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.

W przypadku wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, jako odbiorców uprawnionych, cena maksymalna energii elektrycznej wynosi 693 zł/MWh – przy czym, cena ta nie zawiera podatku VAT oraz podatku akcyzowego. Graniczna data stosowania ww. ceny maksymalnej dla wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych – to 31.12.2023 r.

Jednocześnie ustawodawca wskazał, iż jeżeli w umowie:

• sprzedaży, o której mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 PE, a więc zawierającej postanowienia określające: miejsce dostarczenia paliw gazowych lub energii do odbiorcy i ilość tych paliw lub energii w podziale na okresy umowne, moc umowną oraz warunki wprowadzania jej zmian, cenę lub grupę taryfową stosowane w rozliczeniach i warunki wprowadzania zmian tej ceny i grupy taryfowej, sposób prowadzenia rozliczeń, wysokość bonifikaty za niedotrzymanie standardów jakościowych obsługi odbiorców, odpowiedzialność stron za niedotrzymanie warunków umowy, okres obowiązywania umowy i warunki jej rozwiązania oraz pouczenie o konsekwencjach wyboru sprzedawcy rezerwowego; albo
• kompleksowej, o której mowa w art. 5 ust. 3 PE, a więc zawierającej postanowienia umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji tych paliw lub energii, gdzie umowa kompleksowa dotycząca dostarczania paliw gazowych może zawierać także postanowienia umowy o świadczenie usług magazynowania tych paliw, a w przypadku ciepła, jeżeli jest ono kupowane od innych przedsiębiorstw energetycznych – powinna także określać warunki stosowania cen i stawek opłat obowiązujących w tych przedsiębiorstwach;

– zawartej między przedsiębiorstwem energetycznym, zobowiązanym do stosowania Ustawy a odbiorcą uprawnionym jest stosowana średnia cena energii elektrycznej w danym miesiącu, niższa niż cena maksymalna, ceny określone w umowie stosuje się do dnia ustania ich obowiązywania zgodnie z zawartą umową. Średnia cena energii elektrycznej w danym miesiącu jest zaś średnią ceną wszystkich stref, ważoną ilością energii elektrycznej w każdym miesiącu.

W przypadku, gdy przedsiębiorstwo energetyczne, co do którego zastosowanie znajduje Ustawa, zawarło z odbiorcą uprawnionym, o którym mowa w art. 2 pkt 2 lit. a Ustawy (a więc także ze wspólnotą lub spółdzielnią mieszkaniową) umowę, w której podmiot ten zobowiązał się do utrzymania niezmiennej ceny energii elektrycznej przez cały okres albo część okresu od dnia 1 grudnia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2023 r., przepisu art. 3 ust. 1 Ustawy wprowadzającego warunki i termin obowiązywania ceny maksymalnej energii, nie stosuje się w okresie objętym tą umową.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 Ustawy, przedsiębiorstwo energetyczne zobligowane zostało do dołączenia do faktur za energię elektryczną – odebraną w 2022 r. i 2023 r. wystawionych odbiorcom uprawnionym po dniu 1 grudnia 2022 r. – informacji o wpływie Ustawy na cenę energii elektrycznej dla tych odbiorców.

Wspólnoty i spółdzielnie jako odbiorcy objęci przepisami Ustawy

Przepisy Ustawy zawierają w pierwszej kolejności nowe rozwiązania dla gospodarstw domowych, lecz także stosuje się je do innych odbiorców uprawnionych, w tym zaś m.in. odbiorców uprawnionych w rozumieniu art. 2 pkt 1 Ustawy z dnia 07.10.2022 r. w przypadku, gdy odbiorca taki zużywa energię elektryczną powyżej maksymalnych limitów zużycia energii elektrycznej określonych w tej ustawie. Odbiorcą, o którym mowa wyżej jest zaś odbiorca końcowy w rozumieniu art. 3 pkt 13a PE, a więc odbiorca dokonujący zakupu paliw lub energii na własny użytek (gdzie do własnego użytku nie zalicza się: energii elektrycznej zakupionej w celu jej magazynowania lub zużycia na potrzeby wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej oraz paliw gazowych zakupionych w celu ich zużycia na potrzeby przesyłania, dystrybucji, magazynowania paliw gazowych, skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego). Przy czym ustawodawca wymaga, by zakup paliwa lub energii był dokonywany jedynie w celu jej zużycia na potrzeby:

• gospodarstw domowych,
• pomieszczeń gospodarczych związanych z prowadzeniem gospodarstw domowych, o ile nie jest w nich wykonywana działalność gospodarcza,
• lokali o charakterze zbiorowego mieszkania, o ile nie jest w nich wykonywana działalność gospodarcza,
• mieszkań rotacyjnych, mieszkań pracowników placówek dyplomatycznych i pracowników zagranicznych przedstawicielstw,
• domów letniskowych, domów kempingowych i altan działkowych w rodzinnych ogrodach działkowych, w których nie jest wykonywana działalność gospodarcza oraz administracji rodzinnego ogrodu działkowego – w przypadkach wspólnego pomiaru,
• oświetlenia w budynkach mieszkalnych,
• zasilania dźwigów w budynkach mieszkalnych,
• węzłów cieplnych i hydroforni, będących w zarządzie administracji domów mieszkalnych,
• garaży, w których nie jest wykonywana działalność gospodarcza.

O ile zatem dana wspólnota lub spółdzielnia mieszkaniowa spełnia warunki do zakwalifikowania jej jako „odbiorcy uprawionego” – a w przeważającej większości wypadków będzie tak odnośnie energii dostarczonej celem oświetlenia i zasilania części wspólnych i urządzeń wspólnych – przepisy Ustawy znajdują do nich swoje zastosowanie. Przypomnieć bowiem należy, iż wspólnota (spółdzielnia) mieszkaniowa ma status odbiorcy końcowego, jeżeli nabywa energię elektryczną na potrzeby własne, w szczególności na cele związane z używaniem części wspólnych nieruchomości (oświetlenie klatek schodowych, piwnic, strychów, zasilanie dźwigów osobowych itp.).

Oświadczenie

Zarówno wspólnota, jak i spółdzielnia mieszkaniowa – jako odbiorca uprawniony, o którym mowa w art. 2 pkt 2 lit. a Ustawy – nie składa jednocześnie oświadczenia, którego wzór określa rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 10.11.2022 r. w sprawie wzoru oświadczenia odbiorcy uprawnionego⁴. Oświadczenie to składają bowiem – stosownie do art. 5 ust. 1 Ustawy – odbiorcy uprawnieni, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. b-e tej ustawy. Wobec jedynie tych odbiorców ustawodawca przesądził w art. 3 ust. 5 Ustawy, iż cena maksymalna jest stosowana w rozliczeniach z tymi odbiorcami, jeżeli złożą oni podmiotowi uprawnionemu (a więc przedsiębiorstwu energetycznemu zobowiązanemu do stosowania Ustawy) oświadczenie, o którym mowa w art. 5 ust. 1 Ustawy.

Odpowiedzialność

Ustawodawca przesądził, iż przedsiębiorstwo energetyczne, które nie będzie przestrzegać obowiązku, o którym mowa w art. 3 ust. 1 Ustawy, a więc obowiązku w zakresie stosowania ceny maksymalnej w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi w przypadku i w terminie określonym w Ustawie, podlega karze pieniężnej. Wysokość tej kary wynosi zaś nie mniej niż 0,5% i nie więcej niż 5% przychodu ukaranego podmiotu wynikającego z działalności koncesjonowanej osiągniętego w poprzednim roku podatkowym. Kara pieniężna wymierzana jest przez Prezesa URE w drodze decyzji.

Przypisy

¹ DzU z 2022 r., poz. 2243 ze zm. – dalej: „Ustawa”

² ustawa z dnia 10.4.1997 r. Prawo energetyczne (tj. DzU z 2022 r., poz. 1385 ze zm.) – dalej: „PE”

³ DzU z 2022 r., poz. 2127 – dalej: „Ustawa z dnia 07.10.2022 r.”

⁴ DzU z 2022 r., poz. 2299