Programy wsparcia renowacji budynków

Budynki odpowiadają za 40% całkowitego zużycia energii i 36% emisji gazów cieplarnianych. Komisja Europejska uznała więc, że bez przyspieszenia zmian w sektorze budynków nie będzie możliwa ani realizacja celów klimatycznych na 2030 r., ani osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. Dlatego też programy finansujące termomodernizację budynków mieszkalnych powinny wspierać głęboką termomodernizację, w tym masową wymianę źródeł ciepła oraz walkę z ubóstwem energetycznym.

Programy wspierające renowację budynków

W Polsce, w ramach Długoterminowej Strategii Renowacji założono połączenie dwóch procesów:

• masową wymianę źródeł ciepła połączoną z płytką termomodernizacją do 2030 r. Inwestycje te powinny brać pod uwagę perspektywę dalszej renowacji (termomodernizacji etapowej) do standardu zeroemisyjnego do 2050 r.,
• Stopniowe zwiększanie skali głębokiej termomodernizacji do poziomu ok. 3% rocznie w perspektywie kolejnych kilkunastu lat.

Krajowy Plan Odbudowy natomiast przewiduje:

• modyfikację zasad finansowania przedsięwzięć termomodernizacyjnych poprzez wprowadzenie preferencji dla inwestycji kompleksowych, tj. takich, w wyniku których wskaźnik Ep z Warunków Technicznych (WT) osiągnie wartość jak dla nowych budynków (spełniających warunek niemal zeroemisyjności);
• wprowadzenie nowej premii OZE na zakup i montaż odnawialnych źródeł energii na budynkach mieszkalnych, która nie będzie powiązana z inwestycją termomodernizacyjną, a więc będą mogły z niej skorzystać zarówno budynki po przeprowadzonej termomodernizacji, jak i nowe. W związku z tym premia byłaby udzielana bezpośrednio przez BGK na podstawie wniosków składanych przez właścicieli/zarządców budynków;
• wyższe wsparcie dla remontów/termomodernizacji budynków komunalnych w ramach walki ze zjawiskiem ubóstwa energetycznego;
• wyższe wsparcie dla inwestycji realizowanych z Funduszu Dopłat (remonty mieszkań komunalnych zamieszkanych przez osoby zagrożone ubóstwem energetycznym), pod warunkiem zmiany źródła ciepła na niskoemisyjne;
• dodatkowe wsparcie dla nowego budownictwa społecznego (realizowanego przez Towarzystwa Budownictwa Społecznego/Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe i spółdzielnie mieszkaniowe) w przypadku zakupu i montażu instalacji OZE związanych z budynkiem już na etapie budowy;
• wprowadzenie zasad umożliwiających rozliczanie korzyści wynikających z zakupu i montażu odnawialnych źródeł energii dla osób zamieszkujących w budynkach wielorodzinnych (tzw. prosumentów zbiorowych).

Premia termomodernizacyjna

Przewidywana renowacja budynków jest zadaniem trudnym i wymagającym poniesienia znacznych kosztów, przy czym będzie obejmować także ulepszenia ekonomicznie nieopłacalne. Dlatego też będzie odbywać się przy finansowym wsparciu z programów państwowych, które będą zawierały wymagania rodzaju i zakresu zmian, których wykonanie będzie warunkiem udzielenia pomocy, np. z Funduszu Termomodernizacji i Remontów. Fundusz ten przewiduje wsparcie w postaci premii termomodernizacyjnej, premii remontowej lub premii kompensacyjnej.

Wysokość premii termomodernizacyjnej jest uzależniona m.in. od stopnia poprawy efektywności energetycznej oraz powiązania procesu termomodernizacji budynku z instalacją odnawialnych źródeł energii i wynosi:

• 16% kosztów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego,
• 21% kosztów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, jeśli jest on połączony z montażem mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii,
• dodatkowe wsparcie w wysokości 50% kosztów wzmocnienia budynku wielkopłytowego przy realizacji termomodernizacji budynków z tzw. „wielkiej płyty” wraz z ich wzmocnieniem (np. wymiana kotew).

Premia ta ma ponadto stanowić wsparcie remontów budynków, które ze względów prawnych (ochrona konserwatorska) nie mogą być objęte standardową termomodernizacją.

O dofinansowanie projektu w ramach premii termomodernizacyjnej, mogą się ubiegać właściciele lub zarządcy:

• budynków mieszkalnych,
• budynków zbiorowego zamieszkania,
• budynków użyteczności publicznej stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań publicznych,
• lokalnych sieci ciepłowniczych,
• lokalnych źródeł ciepła.

Z premii termomodernizacyjnej mogą  korzystać osoby prawne (m.in. spółdzielnie mieszkaniowe i spółki prawa handlowego), jednostki samorządu terytorialnego, wspólnoty mieszkaniowe, Towarzystwa Budownictwa Społecznego oraz osoby fizyczne (w tym właściciele domów jednorodzinnych). Nie mogą natomiast z niej korzystać inwestorzy realizujący przedsięwzięcie termomodernizacyjne wyłącznie z własnych środków.

Premia remontowa

O premię remontową mogą ubiegać się właściciele lub zarządcy budynków wielorodzinnych. Jest to pomoc finansowa dla inwestorów realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne i remontowe oraz wypłata rekompensat dla właścicieli budynków mieszkalnych, w których były lokale kwaterunkowe.

Ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów współfinansowane są również przedsięwzięcia niskoemisyjne z Programu STOP SMOG. Celem programu jest likwidacja lub wymiana źródeł ciepła na niskoemisyjne oraz termomodernizacja w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych osób ubogich energetycznie. Wnioskodawcą może być gmina/powiat, związek międzygminny, związek metropolitalny (w województwie śląskim). Współfinansowanie ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów wynosi nie więcej niż 70% kosztów realizacji porozumienia.

Projekt „BOŚ Bank na rzecz zwiększenia efektywności energetycznej” 

Projekt ten jest współfinansowany ze środków grantu przyznanego przez Europejski Bank Inwestycyjny w ramach inicjatywy ELENA – European Local ENergy Action) – program UE Horyzont 2020. 

Więcej o programie na stronie banku.

Jego zadaniem jest wspieranie finansowe przygotowania analiz i dokumentacji technicznej, niezbędnych przy ubieganiu się o pożyczki regionalne na termomodernizację budynków wielorodzinnych, kredyt z premią termomodernizacyjną i remontową BGK, kredyty dla MŚP z gwarancją BIZNES-MAX BGK, dla ciepłownictwa powiatowego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oraz dla wsparcia samorządów w zakresie inicjatyw rozwoju zeroemisyjnego publicznego transportu zbiorowego napędzanego wodorem przez NFOŚiGW. Możliwe jest uzyskanie dofinansowania 90% kosztów związanych z przygotowaniem dokumentacji technicznej, niezbędnej do realizacji inwestycji zwiększającej efektywność energetyczną.

Bank Ochrony Środowiska uruchomił w ramach tego programu 2 ścieżki wsparcia:

• refundacja 90% kosztów audytu energetycznego i dokumentacji technicznej – w przypadku gdy klient realizuje inwestycję termomodernizacji budynku mieszkalnego, z wykorzystaniem kredytu z premią BGK;
• finansowanie 90% kosztów usług wsparcia technicznego, które będą świadczone inwestorowi przez Wykonawców Dokumentacji Technicznej wybranych do współpracy przez Bank Ochrony Środowiska.

Wykonawcy, którzy podpiszą z BOŚ ramowe umowy współpracy, znajdą się na krótkiej liście wykonawców uprawnionych do świadczenia usług w ramach programu ELENA i będą odpowiedzialni za przygotowanie dokumentacji, której koszty pokryje inwestor w 10% (90% zapłaci BOŚ).

BOŚ finansuje przygotowanie analiz i dokumentacji technicznej, które są niezbędne do rozpoczęcia inwestycji związanej z:

• poprawą efektywności energetycznej (także w połączeniu z instalacjami OZE) budynków mieszkalnych (wielo- i jednorodzinnych), budynków użyteczności publicznej oraz przedsiębiorstw i innych podmiotów (np. wyższych uczelni);
• budową i modernizacją sieci ciepłowniczych;
• modernizacją oświetlenia ulicznego;
• budową stacji ładowania pojazdów elektrycznych.

Pokrywa także koszty opracowania między innymi:

• audytu energetycznego ex ante (dla budynków i przedsiębiorstw);
• dokumentacji technicznej, np. projektu elewacji, projektu modernizacji instalacji grzewczych i ciepłej wody użytkowej, oceny instalacji fotowoltaicznych;
• analizy techniczno-ekonomicznej, w tym analizy skuteczności zastosowania ogniw fotowoltaicznych;
• studium wykonalności odnawialnych źródeł energii;
• dokumentacji niezbędnej do uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia oraz pozwoleń środowiskowych.

Programy są ambitne, a środki przeznaczone na ich wdrożenie ogromne. Beneficjenci mogą korzystać z całego wachlarza instrumentów wsparcia, w tym w ramach programów krajowych i 16 programów regionalnych. Jak twierdzą eksperci, realizacja tych zamierzeń wymaga m.in. organizowania skutecznych kampanii informacyjno-edukacyjnych, zwiększających świadomość beneficjentów i zachęcających do skorzystania z programów wsparcia oraz organizacji punktów informacyjnych, w których potencjalni inwestorzy uzyskaliby wszechstronną pomoc.