Odpowiedzialność za zalanie mieszkania zależy od przyczyny usterki. Nie zawsze winę ponosi sąsiad z góry. Odpowiedzialność może spoczywać na wspólnocie, spółdzielni mieszkaniowej albo na zarządcy budynku.
Remont dachu w blokach mieszkalnych i budynkach wielorodzinnych to wyzwanie, z którym regularnie mierzy się wielu zarządców nieruchomości, takich jak spółdzielnie mieszkaniowe. Dachy pokryte papą, choć...
Remont dachu w blokach mieszkalnych i budynkach wielorodzinnych to wyzwanie, z którym regularnie mierzy się wielu zarządców nieruchomości, takich jak spółdzielnie mieszkaniowe. Dachy pokryte papą, choć przez lata sprawdzały się jako skuteczna izolacja, z czasem tracą swoje właściwości ochronne. Inwestycja w tradycyjną naprawę może wiązać się z wysokimi kosztami oraz uciążliwościami dla mieszkańców. Alternatywą, która pozwala zoptymalizować proces remontu, są płynne membrany hydroizolacyjne. W poniższym...
Sami produkują energię z instalacji OZE. Inwestycja zwróci się po 4 latach, a mieszkańcy zyskają oszczędności rzędu 2500 złotych rocznie
Rozmawiamy z Jackiem Tomasiakiem, Prezesem Spółdzielni Mieszkaniowej...
Sami produkują energię z instalacji OZE. Inwestycja zwróci się po 4 latach, a mieszkańcy zyskają oszczędności rzędu 2500 złotych rocznie
Rozmawiamy z Jackiem Tomasiakiem, Prezesem Spółdzielni Mieszkaniowej w Lubartowie.
Fasada budynku wspólnoty mieszkaniowej, spółdzielni czy bliźniaka, to coś więcej niż tylko ściany - to pewnego rodzaju portret naszej społeczności. Jej kolor i tekstura są świadkami wspólnych chwil mieszkańców...
Fasada budynku wspólnoty mieszkaniowej, spółdzielni czy bliźniaka, to coś więcej niż tylko ściany - to pewnego rodzaju portret naszej społeczności. Jej kolor i tekstura są świadkami wspólnych chwil mieszkańców – spotkań na świeżym powietrzu, zabaw dzieci czy innych wspomnień, nierzadko uwiecznionych na fotografiach. Wygląd ścian zewnętrznych naszego budynku nie jest przypadkowy – wpływa na nasze samopoczucie, sposób postrzegania przestrzeni i cały wizerunek społeczności. Dlatego warto zadbać, aby...
Pierwszym krokiem przy ustalaniu odpowiedzialności za zalanie lokalu powinno być wskazanie konkretnej przyczyny zdarzenia. Dopiero potem można poszukiwać winnego i dochodzić odszkodowania.
Nie zawsze jednak jest tak, że winę ponosi właściciel mieszkania z wyższego piętra. Zgodnie z przepisami ustawy o własności lokali, elementy budynku, które nie służą do wyłącznego użytku przez indywidualnego właściciela, stanowią tzw. część wspólną nieruchomości. Częścią wspólną są zatem m.in. mieszczące się w budynku piony wodne i kanalizacyjne.
Przyczyna awarii
Znajdujące się w lokalu elementy poziome instalacji wodnej należą do właściciela mieszkania. Granica odpowiedzialności właściciela za stan techniczny tych instalacji przebiega w miejscu, gdzie kończy się jego prawo odrębnej własności, czyli na tzw. zaworach odcinających montowanych przy pionach wody ciepłej i wody zimnej.
Zatem awaria któregoś z poziomych odcinków instalacji wodnej obciąża właściciela lokalu, z kolei odpowiedzialność za stan techniczny pionów spoczywa na wspólnocie bądź spółdzielni mieszkaniowej. Za ten problem odpowiadać może też zarządca nieruchomości.
Najważniejsze kroki po zalaniu mieszkania:
ustalenie przyczyny zalania;
ustalenie winy;
oszacowanie wysokości szkody;
wyegzekwowanie zapłaty.
W rozumieniu Kodeksu cywilnego (k.c.) naruszenie czyjejś własności poprzez zalanie jest czynem niedozwolonym – tzw. deliktem. Ogólna zasada przesądza, że rekompensata należna poszkodowanemu obciąża podmiot, który ponosi winę za powstanie szkody (por. 415 k.c.).
Dla poszkodowanego właściciela nieruchomości oznacza to, że przy dochodzeniu swojego roszczenia, oprócz wskazania samej szkody, musi on dodatkowo wykazać winę sprawcy zalania.
Jeśli takowa nie zostanie udowodniona, odszkodowanie się nie należy. Nie jest jednak tak, że wymagane jest celowe, umyślne działanie winowajcy. Zwykłe zaniedbanie także bywa przyczyną szkody i w świetle prawa może zostać uznane za winę.
Oczywiście podstawowe znaczenie ma precyzyjne określenie wysokości szkody. W tym celu należy ustalić zakres powstałych zniszczeń i odpowiednio je udokumentować.
Oprócz dokumentacji zdjęciowej przydatne jest sporządzenie protokołu zniszczeń przy udziale prawdopodobnego sprawcy zdarzenia, warto też by był przy tym przedstawiciel wspólnoty lub zarządcy nieruchomości. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się wezwanie rzeczoznawcy, co jednak wiąże się zwykle z dodatkowym kosztem.
Warto przy tym dodać, że w większości wypadków nie ma tu znaczenia posiadanie bądź nie przez sąsiada polisy ubezpieczeniowej z tytułu odpowiedzialności cywilnej (OC).
Jeśli wina nie zostanie udowodniona, towarzystwo ubezpieczeniowe odmówi wypłaty odszkodowania. Wówczas poszkodowany musi pokryć koszty remontu z własnych środków lub ze swojej polisy (o ile taką ma).
Mieszkanie wynajęte
Wbrew opiniom pojawiającym się czasem w internecie, gdy zalanie nastąpi w sytuacji najmu mieszkania, nie ma jednoznacznego wskazania odpowiedzialności. Każdy odpowiada bowiem za swoje czyny.
Jeśli pojawi się szkoda, za którą winę ponosi najemca, ponieważ np. nieumiejętnie podlewał rośliny, to od niego należy domagać się odszkodowania.
Jeżeli jednak zalanie nastąpi nie z winy najemcy, a ze względu na stan techniczny instalacji wodnej, to odpowiedzialność leży już po stronie właściciela, ponieważ to on powinien dbać o bezawaryjność.
Należy zwrócić uwagę, iż ogólne reguły odpowiedzialności mogą być modyfikowane przez konkretne postanowienia umowy najmu. Z polisami ubezpieczeniowymi jest natomiast tak, że wszystko zależy od tego, co stoi w ogólnych warunkach ubezpieczenia.
Warto więc się z nimi zapoznać nim podpiszemy umowę. Odpowiednia polisa OC ochroni najemcę nawet przez sytuacją, gdy zapomni zakręcić odkręcony kran. Wybór stosownego ubezpieczenia należy jednak poprzedzić odpowiedzią na pytanie, czy jest ono w ogóle potrzebne.
Sektor nieruchomości nie jest tożsamy z rynkiem nieruchomości. Rynek to wszelkie usługi i transakcje związane z władaniem nieruchomościami i transferowaniem praw do nich. Natomiast sektor stanowią osoby...
Sektor nieruchomości nie jest tożsamy z rynkiem nieruchomości. Rynek to wszelkie usługi i transakcje związane z władaniem nieruchomościami i transferowaniem praw do nich. Natomiast sektor stanowią osoby i podmioty działające w obszarze gospodarowania nieruchomościami oraz obsługi rynku nieruchomości.
Odnawialne źródła energii to nieuchronna przyszłość również dla naszego zawodu. Coraz wyższe koszty energii elektrycznej, ale również – a może przede wszystkim – cieplnej, zmuszą nas do zastępowania tradycyjnych...
Odnawialne źródła energii to nieuchronna przyszłość również dla naszego zawodu. Coraz wyższe koszty energii elektrycznej, ale również – a może przede wszystkim – cieplnej, zmuszą nas do zastępowania tradycyjnych źródeł urządzeniami określanymi jako odnawialne źródła energii.
27 września 2023 roku miało miejsce wyjątkowe spotkanie założycieli, które zaowocowało powstaniem Pomorskiego Regionalnego Związku Rewizyjnego Spółdzielni w Sopocie. To ważny krok na polu współpracy i integracji...
27 września 2023 roku miało miejsce wyjątkowe spotkanie założycieli, które zaowocowało powstaniem Pomorskiego Regionalnego Związku Rewizyjnego Spółdzielni w Sopocie. To ważny krok na polu współpracy i integracji spółdzielni różnych branż, co przyczyni się do dalszego wzrostu sektora spółdzielczego na Pomorzu.
Plany gospodarcze spółdzielni oraz wspólnot są jednymi z najważniejszych dokumentów o bieżącym charakterze. To nic innego jak budżety operacyjne nieruchomości wspólnej.
Plany gospodarcze spółdzielni oraz wspólnot są jednymi z najważniejszych dokumentów o bieżącym charakterze. To nic innego jak budżety operacyjne nieruchomości wspólnej.
Początek roku to dobry moment na zaplanowanie nowych inwestycji i uwzględnienie ich w planie gospodarczym. Na których producentów warto postawić, by mieć pewność, że remont lub modernizacja się udadzą?
Początek roku to dobry moment na zaplanowanie nowych inwestycji i uwzględnienie ich w planie gospodarczym. Na których producentów warto postawić, by mieć pewność, że remont lub modernizacja się udadzą?
Krajowa Izba Kominiarzy, po publikacji w „Administratorze” nr 10/2023 artykułów na temat przeglądów kominiarskich przysłała do redakcji pismo, w którym precyzuje przepisy. Poniżej treść pisma in extenso.
Krajowa Izba Kominiarzy, po publikacji w „Administratorze” nr 10/2023 artykułów na temat przeglądów kominiarskich przysłała do redakcji pismo, w którym precyzuje przepisy. Poniżej treść pisma in extenso.
W Polsce do 1989 roku obowiązujące przepisy Prawa budowlanego jak i przeciwpożarowego nakładały na kominiarzy obowiązek czyszczenia i kontroli przewodów kominowych. Odbywało się to cyklicznie w ustawowo...
W Polsce do 1989 roku obowiązujące przepisy Prawa budowlanego jak i przeciwpożarowego nakładały na kominiarzy obowiązek czyszczenia i kontroli przewodów kominowych. Odbywało się to cyklicznie w ustawowo ustalonych odstępach czasu. Kominiarze, korzystając z koncesji, na przydzielonym sobie rejonie, dziewięć razy w roku pojawiali się w każdym domu, aby obowiązkowo wyczyścić i skontrolować kominy.
Wykonywanie zadań zarządcy nieruchomości wiąże się przede wszystkim z pracą z ludźmi. Wykonując codzienne obowiązki, zarządca spotyka się zarówno z członkami zarządów wspólnot, właścicielami lokali, jak...
Wykonywanie zadań zarządcy nieruchomości wiąże się przede wszystkim z pracą z ludźmi. Wykonując codzienne obowiązki, zarządca spotyka się zarówno z członkami zarządów wspólnot, właścicielami lokali, jak i wykonawcami oraz przedstawicielami urzędów, w których musi załatwiać powierzone mu sprawy. Nieuchronną konsekwencją takiej specyfiki pracy są różnego rodzaju nieporozumienia, konflikty, rozbieżności w ocenie podejmowanych działań lub istotnych potrzeb. Wykonując swoje obowiązki zarządcy niemal codziennie...
Wiele nieruchomości, którymi zarządzamy jest położona w centrach dużych miast. Nie dość, że mamy poważne problemy z parkowaniem na tych obszarach, to pojawił się kolejny problem, z którym również my –...
Wiele nieruchomości, którymi zarządzamy jest położona w centrach dużych miast. Nie dość, że mamy poważne problemy z parkowaniem na tych obszarach, to pojawił się kolejny problem, z którym również my – jako zarządcy – będziemy musieli się mierzyć. Mowa o Strefach Czystego Transportu (SCT). Teoretycznie nie jest to nasza sprawa, ale w praktyce spodziewam się – podobnie jak miało to miejsce np. w przypadku gospodarki odpadami – że pierwsze kroki mieszkańcy będą kierować właśnie do nas.
W aktach notarialnych ustanowienia odrębnej własności lokali deweloper ustanowił zapis, że nabywca wyraża zgodę na powierzenie zarządu nieruchomością panu X. Czy jest to równoznaczne z powierzeniem zarządu,...
W aktach notarialnych ustanowienia odrębnej własności lokali deweloper ustanowił zapis, że nabywca wyraża zgodę na powierzenie zarządu nieruchomością panu X. Czy jest to równoznaczne z powierzeniem zarządu, o jakim mowa w ustawie o własności lokali, a jeżeli tak, to jak powinna nastąpić zmiana takiego zarządu? – pyta Czytelnik.
Akty wandalizmu na właśnie odnowionych czy nowo postawionych obiektach inżynierskich i budynkach, a niekiedy nawet na urządzeniach, które jeszcze nie zostały oddane do użytku, budzą niepokój i frustrację.
Akty wandalizmu na właśnie odnowionych czy nowo postawionych obiektach inżynierskich i budynkach, a niekiedy nawet na urządzeniach, które jeszcze nie zostały oddane do użytku, budzą niepokój i frustrację.
1 czerwca 2024 mija termin składania przez spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe wniosków wstępnych w ramach programu „Renowacja z gwarancją oszczędności EPC (Energy Performance Contract) Plus”.
1 czerwca 2024 mija termin składania przez spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe wniosków wstępnych w ramach programu „Renowacja z gwarancją oszczędności EPC (Energy Performance Contract) Plus”.
Przyjęcie przez Europarlament nowelizacji dyrektywy budynkowej (Energy Performance of Buildings Directive – EPBD) to jedna z ważniejszych zmian dla całego rynku mieszkaniowego.
Przyjęcie przez Europarlament nowelizacji dyrektywy budynkowej (Energy Performance of Buildings Directive – EPBD) to jedna z ważniejszych zmian dla całego rynku mieszkaniowego.
Obowiązkowi geodezyjnego wyznaczenia obiektów w terenie podlegają przede wszystkim obiekty budowlane wymagające decyzji o pozwoleniu na budowę. Realizacja tego obowiązku należy do kierownika budowy, a...
Obowiązkowi geodezyjnego wyznaczenia obiektów w terenie podlegają przede wszystkim obiekty budowlane wymagające decyzji o pozwoleniu na budowę. Realizacja tego obowiązku należy do kierownika budowy, a w przypadku, gdy kierownik budowy nie zostanie ustanowiony – do inwestora.
Azbest jest zaliczany do groźnych zanieczyszczeń na Ziemi, szkodliwych dla środowiska i dla człowieka. Zagrożeniem nie jest sam azbest, chodzi o szkodliwość włókien azbestowych, ponieważ odsłonięte włókna...
Azbest jest zaliczany do groźnych zanieczyszczeń na Ziemi, szkodliwych dla środowiska i dla człowieka. Zagrożeniem nie jest sam azbest, chodzi o szkodliwość włókien azbestowych, ponieważ odsłonięte włókna azbestowe rozszczepiają się i uwalniają do środowiska. A to oznacza, że im bardziej jest zniszczony/uszkodzony dach eternitowy lub inny podobny element, tym więcej włókien azbestowych uwalnia się do środowiska. Z tego względu od wielu lat stosowanie azbestu w budownictwie jest zakazane.
Z Joanną Koch-Kubas, prezesem zarządu Regionalnego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych w Katowicach, na temat m.in. znaczenia lustracji spółdzielni mieszkaniowych i jej miejsca w polskim systemie...
Z Joanną Koch-Kubas, prezesem zarządu Regionalnego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych w Katowicach, na temat m.in. znaczenia lustracji spółdzielni mieszkaniowych i jej miejsca w polskim systemie prawnym, rozmawia Sabina Augustynowicz.
Do napisania tego artykułu zainspirowała mnie sprawa panów Kamińskiego i Wąsika, która pokazała jak skrajne mogą być stanowiska wobec naruszeń prawa. Na wstępie chciałbym również podkreślić, że nie jestem...
Do napisania tego artykułu zainspirowała mnie sprawa panów Kamińskiego i Wąsika, która pokazała jak skrajne mogą być stanowiska wobec naruszeń prawa. Na wstępie chciałbym również podkreślić, że nie jestem prawnikiem i przedstawiony problem opisuję wyłącznie z punktu widzenia praktyka zarządzającego od lat nieruchomościami spółdzielczymi, który prawa, bez względu na jego jakość – musi przestrzegać.
Spółdzielnia Mieszkaniowa „Metalowiec” należy do najstarszych we Wrocławiu. Powstała jako trzecia w tym mieście. 65-lecie jej istnienia to nie tylko zacny jubileusz, ale też lata doświadczeń w pracy na...
Spółdzielnia Mieszkaniowa „Metalowiec” należy do najstarszych we Wrocławiu. Powstała jako trzecia w tym mieście. 65-lecie jej istnienia to nie tylko zacny jubileusz, ale też lata doświadczeń w pracy na rzecz swoich członków w myśl idei spółdzielczości. Za tym stażem idzie także kompetencja i sprawdzona mentalność pracowników wrocławskiego „Metalowca”, wszak praca
w spółdzielni to służba i obowiązuje tu swoisty dekalog.
Dnia 5 kwietnia 2024 Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (MFiPR) i Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) podpisały umowę na wsparcie zielonych inwestycji w miastach z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia...
Dnia 5 kwietnia 2024 Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (MFiPR) i Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) podpisały umowę na wsparcie zielonych inwestycji w miastach z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO).
Kradzieże, włamania, napady czy akty wandalizmu – to tylko kilka przykładów z długiej listy zagrożeń, jakie mogą czyhać na mieszkańców osiedla. Stąd zamykanie osiedli mieszkaniowych i stosowanie na ich...
Kradzieże, włamania, napady czy akty wandalizmu – to tylko kilka przykładów z długiej listy zagrożeń, jakie mogą czyhać na mieszkańców osiedla. Stąd zamykanie osiedli mieszkaniowych i stosowanie na ich obszarze monitoringu to praktyka, która w ostatnich latach zyskuje na popularności. Wszystko po to, aby zapewnić mieszkańcom osiedla najwyższy poziom bezpieczeństwa.
Rodzina przyszłościowych pomp ciepła bazujących na naturalnym czynniku chłodniczym, jakim jest propan (R290), została powiększona o kolejne dwie jednostki o mocy 10 i 12 kW. Dotychczas były dostępne modele...
Rodzina przyszłościowych pomp ciepła bazujących na naturalnym czynniku chłodniczym, jakim jest propan (R290), została powiększona o kolejne dwie jednostki o mocy 10 i 12 kW. Dotychczas były dostępne modele o mocach: 4, 5 i 7 kW. Przybliżona moc grzewcza podawana w przypadku pomp ciepła Logatherm WLW186i AR i WLW176i AR odnosi się do temperatury zewnętrznej -7°C.
Building Industry Days 2025 to wyjątkowe wydarzenie branżowe, które odbędzie się w dniach 11–12 czerwca 2025 roku w nowoczesnej siedzibie firmy WAGO, zlokalizowanej w podwrocławskich Wróblowicach.
Building Industry Days 2025 to wyjątkowe wydarzenie branżowe, które odbędzie się w dniach 11–12 czerwca 2025 roku w nowoczesnej siedzibie firmy WAGO, zlokalizowanej w podwrocławskich Wróblowicach.
Fasada budynku wspólnoty mieszkaniowej, spółdzielni czy bliźniaka, to coś więcej niż tylko ściany - to pewnego rodzaju portret naszej społeczności. Jej kolor i tekstura są świadkami wspólnych chwil mieszkańców...
Fasada budynku wspólnoty mieszkaniowej, spółdzielni czy bliźniaka, to coś więcej niż tylko ściany - to pewnego rodzaju portret naszej społeczności. Jej kolor i tekstura są świadkami wspólnych chwil mieszkańców – spotkań na świeżym powietrzu, zabaw dzieci czy innych wspomnień, nierzadko uwiecznionych na fotografiach. Wygląd ścian zewnętrznych naszego budynku nie jest przypadkowy – wpływa na nasze samopoczucie, sposób postrzegania przestrzeni i cały wizerunek społeczności. Dlatego warto zadbać, aby...
Wśród wielu dostępnych na rynku aplikacji można również znaleźć użyteczne narzędzia do zarządzania budynkami, zarówno mieszkalnymi, jak i komercyjnymi. Trzeba jednak wybierać rozważnie. Właściciele, zarządcy...
Wśród wielu dostępnych na rynku aplikacji można również znaleźć użyteczne narzędzia do zarządzania budynkami, zarówno mieszkalnymi, jak i komercyjnymi. Trzeba jednak wybierać rozważnie. Właściciele, zarządcy i administratorzy budynków oczekują innowacyjnych i funkcjonalnych rozwiązań, przynoszących wymierne korzyści. Twórcy aplikacji Blue Bolt wychodzą im naprzeciw.
14.6% oszczędności i 2097 białych certyfikatów, o wartości na dzisiaj 4 900 000 PLN oraz zmniejszenie zużycia energii cieplnej na poziomie 28,2 kWh/m2, to bilans projektu realizowanego przez Spółdzielnie...
14.6% oszczędności i 2097 białych certyfikatów, o wartości na dzisiaj 4 900 000 PLN oraz zmniejszenie zużycia energii cieplnej na poziomie 28,2 kWh/m2, to bilans projektu realizowanego przez Spółdzielnie Mieszkaniową Nadodrze w Głogowie oraz Kiona.
Remont dachu w blokach mieszkalnych i budynkach wielorodzinnych to wyzwanie, z którym regularnie mierzy się wielu zarządców nieruchomości, takich jak spółdzielnie mieszkaniowe. Dachy pokryte papą, choć...
Remont dachu w blokach mieszkalnych i budynkach wielorodzinnych to wyzwanie, z którym regularnie mierzy się wielu zarządców nieruchomości, takich jak spółdzielnie mieszkaniowe. Dachy pokryte papą, choć przez lata sprawdzały się jako skuteczna izolacja, z czasem tracą swoje właściwości ochronne. Inwestycja w tradycyjną naprawę może wiązać się z wysokimi kosztami oraz uciążliwościami dla mieszkańców. Alternatywą, która pozwala zoptymalizować proces remontu, są płynne membrany hydroizolacyjne. W poniższym...
Idealne rozwiązanie do zarządzania wspólnymi zasobami budynku lub całego osiedla, które wnosi realną wartość dla właściciela i użytkowników? Daje możliwości oszczędzania i czerpania zysków, a jednocześnie...
Idealne rozwiązanie do zarządzania wspólnymi zasobami budynku lub całego osiedla, które wnosi realną wartość dla właściciela i użytkowników? Daje możliwości oszczędzania i czerpania zysków, a jednocześnie komfort i bezpieczeństwo? To możliwe dzięki funkcjonalności współdzielenia i rezerwacji w aplikacji Blue Bolt.
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.administrator24.info. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.administrator24.info oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.
