Związek nieruchomości z działalnością gospodarczą a opodatkowanie

W sprawie rozpoznanej przez WSA w Bydgoszczy, wójt gminy określił spółce wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2018 r. uznając, że grunty po zlikwidowanej oraz nieczynnej linii kolejowej podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości stawką przewidzianą dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Niewykorzystanie gruntów a opodatkowanie 

Po rozpatrzeniu wniesionego przez spółkę odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję wójta. W uzasadnieniu decyzji SKO wskazało, że zwolnienie zawarte w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych¹ – dalej: UPOL, nie miało miejsca i że grunty należy opodatkować stawką dla gruntów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego 2021 r., sygn. akt SK 39/19, błędne jest stanowisko, że o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej decyduje wyłącznie samo ich posiadanie przez przedsiębiorcę. SKO podkreśliło, że spółka została utworzona celem prowadzenia działalności gospodarczej, a jej majątek jest związany z tą działalnością. Nieruchomości zostały ujęte w środkach trwałych spółki, stanowiły więc jej majątek. Podatnik nie prowadzi działalności gospodarczej związanej z transportem kolejowym, a zajmuje się wynajmem i zarządzaniem nieruchomościami. Stąd brak jest podstaw prawnych do zaliczenia gruntów do kategorii gruntów niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i opodatkowania ich obniżoną stawką podatku.

Dokonana przez spółkę kwalifikacja posiadanego majątku na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych oraz fakt ujęcia gruntów w ewidencji środków trwałych znajduje (zgodnie z orzecznictwem) bezpośrednie przełożenie na sposób opodatkowania tego mienia podatkiem od nieruchomości, ponieważ grunty pod wspomnianymi liniami kolejowymi stanowią element składowy przedsiębiorstwa.

W ocenie SKO, fakt tymczasowego nieudostępniania i niewykorzystywania gruntów, przy jednoczesnym pozostawieniu gruntów w posiadaniu spółki nie może przesądzać o ich opodatkowaniu.

Obciążanie wyższą stawką podatku niemożliwe

Spółka złożyła skargę do WSA w Bydgoszczy, który uchylił decyzję SKO. W uzasadnieniu wyroku sąd podkreślił, że związek nieruchomości z prowadzeniem działalności gospodarczej nie może się opierać się na samym fakcie posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Związek ten, oprócz samego posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, powinien być oparty na faktycznym lub nawet potencjalnym wykorzystywaniu tej nieruchomości w działalności gospodarczej tego podmiotu.

Z tego względu organy podatkowe powinny rzetelnie ocenić, czy w omawianej sprawie miało miejsce związanie opodatkowanych, znajdujących się w posiadaniu spółki, gruntów i budynków z jej działalnością gospodarczą (w całości bądź w określonej części). Grunty, budynki i budowle, będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, które choćby pośrednio lub w ograniczonym zakresie służą lub mogą służyć do prowadzenia działalności gospodarczej tego podmiotu, należy uznać za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 3 UPOL.

Zdaniem sądu uznanie gruntów po zlikwidowanej linii kolejowej za grunty związane z działalnością gospodarczą było nieuzasadnione. W konsekwencji, określenie wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości przy zastosowaniu stawek przewidzianych dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej było nieuprawnione.

W ustaleniu istnienia związku nieruchomości z prowadzoną działalnością gospodarczą przydatne mogą być np. takie fakty jak: wprowadzenie nieruchomości do ewidencji środków trwałych, ujęcie wydatków na nabycie lub wytworzenie oraz utrzymanie w kosztach działalności gospodarczej. O istnieniu takiego związku może też świadczyć charakter rzeczy (np. budowli), wskazujący na jej gospodarcze przeznaczenie. Ustalenie związku nieruchomości z prowadzeniem działalności gospodarczej podmiotu, który prowadzi także inny rodzaj działalności, nie może ograniczać się tylko do wykazania posiadania tych nieruchomości. Sąd podkreślił, że samo wpisanie przez spółkę gruntu do ewidencji środków trwałych automatycznie nie przesądza o tym, że grunty powinny być uznane za związane z działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 3 UPOL, ponieważ spółka nie ma możliwości niewpisania posiadanych gruntów do ewidencji środków trwałych.

Spółka argumentowała, że ukształtowanie terenu powoduje, że wykorzystywanie gruntu do jakiejkolwiek działalności gospodarczej innej niż transport kolejowy nie jest możliwe, ponieważ na przeszkodzie stoi zarówno samo ukształtowanie powierzchni danego terenu, jak i jego zajęcie przez znajdujące się na tej powierzchni urządzenia w postaci nawierzchni kolejowej i budowli.

Sąd odrzucił również argumenty urzędów podatkowych, że podatnik powinien przekazać zbędne grunty samorządowi. Przedsiębiorcy nie mogą być obciążani wyższą stawką podatku jedynie z powodu posiadania nieruchomości, które nie służą im do prowadzenia działalności gospodarczej – uznał sąd.

Wyrok WSA w Bydgoszczy z 26 września 2023 r. (sygn. akt I SA/Bd 274/23)

Literatura

1. tekst jedn. DzU z 2023 r., poz. 70, z późn. zm.