Rozliczanie kosztów ciepła

Obowiązujące przepisy zawierają dwa wymagania dotyczące instalowania urządzeń do rozliczania kosztów ciepła w budynkach wielolokalowych:

• warunki techniczne montażu oraz
• opłacalność stosowania urządzeń.

Wymaganie rozporządzenia, dotyczące węzła ciepłowniczego, jako jednego z warunków technicznej wykonalności instalowania urządzeń (odpowiednio ciepłomierzy lub podzielników kosztów ogrzewania), posiadających funkcję zdalnego odczytu, zostało zapisane następująco:

„§ 5 ust. 2) lit. e) oraz § 6 ust. 2) lit. e) węzły cieplne umożliwiają zminimalizowanie strat ciepła wynikających z transportu nośnika zewnętrzną instalacją odbiorczą”.

Jest to przepis przeniesiony z ustawy Prawo energetyczne, art. 45a ust. 7b pkt 3). W takim brzmieniu nie wyjaśnia, co oznacza zminimalizowanie strat ciepła ani jak te straty wyliczać, do czego je odnosić.

Natomiast z określenia transport nośnika zewnętrzną instalacją odbiorczą, nie wynika jakiej części instalacji to wymaganie dotyczy. Czy określenie zewnętrzna instalacja odbiorcza dotyczy instalacji sieci ciepłowniczej doprowadzającej ciepło do budynku, w którym, zgodnie z art. 45a ust. 7a, należy montować ciepłomierz do pomiaru ilości ciepła dostarczonego do instalacji ogrzewczej budynku, posiadający funkcję zdalnego odczytu? W takim przypadku ww. wymaganie nie ma związku z warunkami technicznymi instalowania ciepłomierzy lokalowych lub podzielników kosztów ogrzewania w lokalach użytkowników. Odbiorca ciepła (właściciel/zarządca budynku), rozlicza się za dostarczone do budynku ciepło na podstawie wskazań ciepłomierza budynkowego.

Jeśli natomiast określenie zewnętrzna instalacja odbiorcza dotyczy instalacji transportującej nośnik ciepła wewnątrz budynku (zarazem jako instalacja zewnętrzna wobec lokali użytkowników w budynku), to stan techniczny tej instalacji, w tym jakość ochrony cieplnej przewodów, ma wpływ na wielkość strat ciepła w tej instalacji. Odpowiednie wymagania w tym zakresie zapisane są w WT.

Obowiązujące przepisy nie zawierają – zapisanych w jednym dokumencie – jednoznacznych wymagań dla budynku wielolokalowego, węzła ciepłowniczego oraz instalacji grzewczej w takim budynku, warunkujących rozliczanie kosztów ogrzewania według zarejestrowanego zużycia, w tym przy stosowaniu podzielników kosztów ogrzewania. Odpowiednie wymagania dla budynku są jednak zapisane w różnych miejscach w ustawie Prawo energetyczne oraz w przepisach rozporządzenia o warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Z przepisów tych wynika, że systemy rozliczania kosztów ciepła do ogrzewania oraz kosztów przygotowania ciepłej wody użytkowej, zgodnie z indywidualnym zużyciem, można stosować, jeśli w budynku spełnione są następujące, podstawowe warunki:

• na połączeniu budynku z siecią doprowadzającą ciepło zainstalowano układ pomiarowo-rozliczeniowy z ciepłomierzem mierzącym rzeczywistą ilość ciepła dostarczonego do budynku, wyrażoną w jednostkach fizycznych – gigadżulach (ustawa Prawo energetyczne art. 45 a, ust. 7a; rozporządzenie WT – § 135);
• znana jest ilość ciepła lub paliwa do przygotowania ciepłej wody użytkowej (rozporządzenie WT – § 121);
• instalacja grzewcza jest sprawna, wyregulowana oraz wyposażona w indywidualne odpowietrzniki na pionach, a także właściwie zabezpieczona przeponowym naczyniem wzbiorczym (rozporządzenie WT – § 133 ust. 6);
• w węźle ciepłowniczym jest zamontowana oraz sprawna regulacja pogodowa dostawy ciepła, działająca automatycznie według zmian temperatury zewnętrznej (rozporządzenie WT – § 134 ust. 7);
• wszystkie grzejniki mają zamontowane zawory termostatyczne (rozporządzenie WT – § 134 ust. 4, 5, 6).

Przytoczone na wstępie stwierdzenie „jeżeli węzeł ciepłowniczy spełnia wymagania rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (WT), można montować ciepłomierze lokalowe lub podzielniki kosztów ogrzewania i odpowiednio według tych urządzeń rozliczać koszty ogrzewania”, znajduje więc potwierdzenie we wskazanych wyżej przepisach.

Stan ochrony cieplnej budynku (termomodernizacja) nie jest warunkiem koniecznym do instalowania urządzeń oraz wprowadzenia systemów indywidualnego rozliczania kosztów ciepła w budynkach wielolokalowych. Rozporządzenie ministra klimatu i środowiska z 7 grudnia 2021 r. nie zawiera takiego wymagania.

Jak wynika jednak z dotychczasowych doświadczeń, zły stan techniczny instalacji i urządzeń grzewczych w budynkach oraz ich nieprawidłowa eksploatacja mogą w znacznym stopniu utrudnić prawidłowe rozliczanie kosztów ogrzewania.

Odpowiadał – Michał Kozak, IRKOM