Mediacja z dłużnikiem

Oprócz wzrostu zadłużenia związanego z brakiem pracy na skutek epidemii pojawia się na horyzoncie jeszcze jeden istotny problem. Podczas epidemii w sądach odwoływano rozprawy i wiele ze spraw zostanie rozpoznanych o kilka miesięcy później niż zazwyczaj. Sytuacja nie napawa optymizmem, biorąc pod uwagę, że 6 miesięcy to był absolutnie minimalny czas na wydanie nakazu zapłaty bądź wyznaczenie pierwszego terminu rozprawy, zwłaszcza w dużych miastach.

Nasuwa się pytanie, czy można zrobić coś, co pomoże szybciej odzyskać środki od dłużników, zalegających z opłatami czynszowymi? Rozwiązaniem takim może być mediacja. W sprawach o zapłatę jak najbardziej mediacja jest dopuszczalna. Z tym zastrzeżeniem, że jeżeli chodzi o mediacje na etapie sądowym, to zgodnie z art. 1848 par. 3 KPC, mediacji nie stosuje się w postępowaniu upominawczym bądź nakazowym chyba, że dłużnik skutecznie wniesie zarzuty. Zatem jeżeli dłużnik-lokator wniesie zarzuty od nakazu zapłaty, to wówczas sąd jak najbardziej będzie mógł skierować sprawę do mediacji.

Aby skorzystać z mediacji na etapie sądowym, należy złożyć ustny lub pisemny wniosek o skierowanie sprawy do mediacji. Wniosek taki nie podlega opłacie. W przypadku zaś, gdy nie chcemy korzystać z drogi sądowej i zależy nam na jak najszybszym odzyskaniu zaległego czynszu, strony mogą skorzystać z mediacji na podstawie umowy. Umowa o mediację może mieć formę osobnej umowy zawartej np. u mediatora lub jako jedno z postanowień umowy (np. najmu).

Mediacja bezpośrednia i pośrednia

Strony wraz z mediatorem na początku decydują czy chcą się spotkać na posiedzeniu mediacyjnym z mediatorem wspólnie, czy też każda ze stron spotka się z mediatorem w innym, dogodnym dla siebie terminie. Pierwszy przypadek, o którym mowa powyżej, opisuje mediację bezpośrednią. Strony spotykają się jednocześnie u mediatora i na bieżąco rozmawiają, składają propozycję i decydują o zawarciu ugody. W sytuacji, gdy strony są mocno skonfliktowane lub są trudności z ustaleniem terminu odpowiedniego dla obu stron, można skorzystać z mediacji pośredniej. Wówczas strony osobno spotykają się z mediatorem, składają propozycje, które następnie mediator przekazuje drugiej stronie. W przypadku osiągnięcia porozumienia co do treści ugody, dłużnik i osoba umocowana do jej zawarcia w imieniu wspólnoty bądź spółdzielni osobno podpisuje ugodę, którą mediator przesyła do sądu w celu jej zatwierdzenia. W ramach mediacji pośredniej strony mogą skorzystać z e-mediacji. Wówczas za pomocą komunikatora internetowego, wideokonferencji, e-maili strony rozmawiają z mediatorem bez konieczności spotkania w lokalu z mediatorem.

Zasady mediacji

Bardzo ważne przy podejmowaniu decyzji o skorzystaniu z mediacji jest poznanie jej zasad. W pierwszej kolejności należy podkreślić, że postępowanie przed mediatorem jest poufne. Oznacza to, że strony nie mogą w razie postępowania sądowego ujawniać, czy to propozycji ugodowych stron, czy też informacji uzyskanych podczas mediacji. Kolejną zasadą jest jej dobrowolność. To strony decydują, czy chcą wziąć udział w mediacji i na każdym jej etapie mogą zrezygnować z dalszego w niej udziału. Bezstronność, to następna zasada mediacji. Jest to zasada, która głównie dotyczy osoby mediatora. Gdyby okazało się w czasie mediacji, że występują okoliczności wpływające na neutralność mediatora, to jest on zobowiązany poinformować o tym strony oraz sąd. Akceptowalność – to zasada, zgodnie z którą to strony muszą zaakceptować osobę mediatora.

Zalety mediacji w sprawach zadłużenia czynszowego

Ugoda zawarta przed mediatorem, a następnie zatwierdzona przez sąd ma moc ugody zawartej przed sądem i jest tytułem wykonawczym. Ugoda będzie mogła zatem być podstawą do wszczęcia egzekucji komorniczej w przypadku nierealizowania jej przez dłużnika.

Mediacja niezależnie od tego, czy odbywa się na skutek skierowania przez sąd stron do mediacji, czy mamy do czynienia z mediacją umowną, może być przeprowadzona online za pomocą bezpiecznego komunikatora internetowego, ustalonego przez strony i mediatora. Nie ma wówczas konieczności spotykania się w biurze u mediatora. Po ustaleniu treści ugody podczas rozmowy online, mediator przesyła protokół posiedzenia mediacyjnego i ugodę do stron, które następnie ją podpisują.

Za mediacją sądową lub umowną przemawiają również niskie koszty, określone rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym (DzU z 2016 r., poz. 921). Przykładowo, wynagrodzenie mediatora wynosi 150 zł za pierwsze posiedzenie mediacyjne, a za każde kolejne – 100 zł (łącznie nie więcej niż 450 zł), w przypadku zaś spraw majątkowych – wynagrodzenie mediatora wynosi 1% wartości przedmiotu sporu (nie mniej niż 150 zł i nie więcej niż 2000 zł za całość postępowania mediacyjnego). W przypadku zaś mediacji umownej jedynym kosztem staje się uzgodnione wynagrodzenie mediatora i jego korespondencji do sądu i stron, które jest z góry ustalane.

Mediacja w obecnej sytuacji jest atrakcyjną drogą do odzyskiwania przez spółdzielnie i wspólnoty zaległości czynszowych od dłużników. Wierzyciel, czyli wspólnota lub spółdzielnia mieszkaniowa może zyskać czas i pieniądze, bo ponosi niższe koszty. Warto również wskazać na społeczny pozytywny wymiar postępowania mediacyjnego, którego celem jest wypracowanie konsensusu pomiędzy stronami, wyeliminowanie konfliktu i załagodzenie emocji.   

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!