Utrzymanie bezpieczeństwa w starych dźwigach do czasu ich modernizacji

Środki informacyjne

Dźwigi z drzwiami przystankowymi wychylnymi (zamykanymi ręcznie, półautomatycznie lub automatycznie) z szybami wziernikowymi mają na parterze wyłącznik. Powinien on być kompletny, sprawny technicznie i właściwie oznakowany. Drzwiczki wyłącznika powinny być oszklone i prawidłowo zamknięte. Na drzwiczkach powinien być umieszczony napis: „Wyłącznik dźwigu" oraz opis położenia dźwigni wyłącznika „ZAŁ" i „WYŁ".

Wyłącznik dźwigu jest wykorzystywany nie tylko podczas pożaru. Jeżeli wybito lub uszkodzono szybę w drzwiach przystankowych, to dźwig należy unieruchomić tym wyłącznikiem. Gdyby ktoś włożył rękę w niezabezpieczony otwór po wybitej szybie podczas przejazdu kabiny, doszłoby do tragedii.

Na drzwiach przystankowych zamykanych ręcznie lub półautomatycznie, wyposażonych w zamki bezpieczeństwa bez kontroli zaryglowania w pustą przestrzeń, należy umieścić informację zalecającą upewnienie się przed wejściem do kabiny, czy za drzwiami przystankowymi znajduje się kabina dźwigu.

Jest to podyktowane częstymi „dowcipami", które polegają na odesłaniu kabiny z parteru na wyższy przystanek i przymknięciu drzwi tak, aby opierały się o wysuniętą krawędź rygla. Lokator, otwierając drzwi przystankowe, jest przekonany, że znajduje się za nimi kabina. Ponieważ jej nie ma, istnieje duże ryzyko upadku do podszybia.

Na drzwiach przystankowych dźwigów jednobiegowych ze sterowaniem przestawnym i zbiorczym należy umieścić informację, że dokładność zatrzymania dźwigu wynosi ok. 50 mm. Taki „próg" stwarza zagrożenie potknięcia się i upadku do kabiny dźwigu lub na podest przystankowy.

Konstrukcja dźwigu z takim sterowaniem uniemożliwia wyregulowanie hamulca wciągarki, tak aby podczas jazdy pustej lub pełnej kabiny w obu kierunkach jej zatrzymanie na przystanku było dokładniejsze.

Na drzwiach przystankowych dźwigu powinna znajdować się tabliczka informująca o dopuszczalnym udźwigu kabiny oraz liczbie osób, które mogą w niej jechać. Dzięki informacji o dopuszczalnym udźwigu nie dochodziłoby do przeciążeń kabiny, np. podczas załadunku lub transportu materiałów budowlanych (glazura, gres, terakota itp.). Powierzchnia podłogi kabiny pozwala często na umieszczenie w jej wnętrzu ładunku aż trzykrotnie przekraczającego udźwig.

Praktyka pokazuje, że umieszczenie odpowiedniej tabliczki o dopuszczalnym udźwigu nie zawsze wystarcza. Należy informować lokatorów, że to na nich spoczywa nadzór nad ekipami remontującymi ich mieszkania.

Przeciążenie kabiny może doprowadzić do uszkodzenia wciągarki, koła ciernego lub lin, ale nie tylko. W przypadku utraty cierności pomiędzy kołem ciernym a linami może dojść do zjazdu kabiny w dół z niekontrolowaną prędkością, a w konsekwencji do uszkodzenia chwytaczy kabinowych i kabiny dźwigu.

W kabinie dźwigu osobowego powinna znajdować się również instrukcja obsługi. W kabinie bez drzwi kabinowych należy umieścić napisy:

• nakazujące pasażerom zachowanie bezpiecznej odległości od drzwi przystankowych i ściany szybu podczas jazdy,
• nakazujące zachowanie bezpiecznej odległości między transportowanymi przedmiotami a drzwiami przystankowymi i ścianą szybu podczas jazdy,
• informujące, jakich przedmiotów nie wolno przewozić.

Zdarza się, że pasażerowie kabin bez drzwi kabinowych transportują rowery w pozycji pionowej lub wciskają je po przekątnej podłogi. Podczas jazdy nakazujące pasażerom zachowa koła roweru często przemieszczają się w kierunku szybu lub drzwi przystankowych i kończy się to zniszczeniem roweru, a pękające szyby wziernikowe w drzwiach przystankowych mogą zranić pasażera.

Podłogę kabiny przy wejściu (w pobliżu progu ruchomego) należy oznaczyć barwami ostrzegawczymi. Oznakowanie powoduje, że pasażerowie zachowują większą odległość od krawędzi progu kabinowego, dzięki czemu jazda jest bezpieczniejsza.

Jeżeli dźwigu nie wolno używać podczas pożaru, konieczne jest umieszczenie odpowiedniego oznakowania. Jego brak może doprowadzić do niebezpiecznych sytuacji w trakcie akcji ratunkowych. Podczas pożaru ekipa ratunkowa jadąca kabiną mogłaby się zatruć szkodliwymi substancjami wypełniającymi szyb.

Na drzwiach przystankowych dźwigów osobowo-towarowych bez drzwi kabinowych ze sterowaniem wewnętrznym, obsługiwanych przez uprawnioną osobę, należy umieścić napis „Obsługa dźwigu dozwolona tylko osobom z właściwymi zaświadczeniami kwalifi kacyjnymi". Zaleca się również zawiesić w kabinie listę osób mogących obsługiwać dźwig.

Ze statystyk wypadkowych z ostatnich dziesięciu lat wynika, że w tego typu dźwigach wypadki zdarzały się najczęściej wtedy, gdy obsługujący nie miał właściwych zaświadczeń kwalifikacyjnych wydawanych na podstawie egzaminu przez Urząd Dozoru Technicznego. Wypadki, do których doszło podczas obsługi dźwigów przez niewykwalifikowanych operatorów, kończyły się urazami kończyn (amputacjami), a nawet zgonem.

Właściwa konserwacja dźwigów i wymiana podzespołów na nowe

W dźwigach z wychylnymi półautomatycznymi drzwiami przystankowymi mającymi zamki bezpieczeństwa K3601 konieczne jest przeniesienie listew łączących obwód zamków bezpieczeństwa i kontaktów drzwi z ościeżnic na ścianę szybu. Dzięki temu w trakcie mycia posadzek przed drzwiami przystankowymi wyeliminowana zostanie możliwość zmostkowania obwodu drzwi lub zamków bezpieczeństwa przez wodę ściekającą do szybu z wyższych pięter.

Konieczna jest także wymiana łączników krańcowych 125U i 125H na zmodernizowane, spełniające wymagania bezpieczeństwa. W nowych konstrukcjach uszkodzenie sprężyny we wnętrzu łącznika nie powoduje zmostkowania zacisków. Ponadto łącznik krańcowy daje pewność, że wszystkie zestyki główne łącznika są otwarte, gdy naciśnięta zostanie jego dźwignia.

Drzwi przystankowe należy wymienić na takie, w których zamontowane są zamki bezpieczeństwa z kontrolą zaryglowania. Dzięki tym zamkom niemożliwy jest odjazd kabiny z przystanku bez prawidłowo zaryglowanych drzwi przystankowych.

W dźwigach osobowych ze sterowaniem przestawnym dwubiegowym wymiana mechanicznych łączników zatrzymania typu WZ na łączniki optyczne zwiększa dokładność zatrzymania i okres eksploatacji dźwigu.

Wymiana ograniczników prędkości na takie, które mają dźwignie do ręcznego wyzwolenia, umożliwi w trakcie przeglądów konserwacyjnych bezpieczne wyzwolenie ogranicznika prędkości podczas prób aparatu chwytnego.

Montaż obciążek z kontaktem sygnalizującym zerwanie cięgna lub montaż kontaktu na istniejących obciążkach daje gwarancję, że w przypadku zerwania linki ogranicznika prędkości lub jej poderwania sygnał z kontaktu obciążki wyłączy napęd dźwigu, uniemożliwiając w ten sposób eksploatację uszkodzonego dźwigu.

Oprawa oświetleniowa w kabinie dźwigu bez drzwi kabinowych lub z drzwiami kabinowymi zamykanymi ręcznie powinna mieć zgodnie z wymaganiami producenta [4] dwa źródła. Podwójne źródło światła w oprawie daje pewność, że kabina zawsze będzie oświetlona.

W celu spełnienia minimalnych wymagań wymienionych w rozdziale trzecim rozporządzenia [1] wdrażającego do prawa polskiego dyrektywę narzędziową 89/655/EWG w maszynowni dźwigu należy:

•  wymienić oświetlenie, aby zapewnić jego natężenie na poziomie co najmniej 200 lx,
•  zamontować osłony nad obracającymi się elementami wciągarki i nad ogranicznikiem prędkości.

Jeżeli w kabinie dźwigu konieczna jest wymiana kasety dyspozycji, to należy ją zmienić na kasetę o zwiększonej odporności na zniszczenia, umożliwiającą używanie przez osoby niewidzące i z miejscem do zamontowania modułu służącego do komunikacji ze służbami ratowniczymi. Montaż tego modułu będzie konieczny w przypadku modernizacji dźwigu.

W szybie dźwigu należy:

•  na dachu kabiny dźwigu ze sterowaniem przestawnym jedno- lub dwubiegowym zamontować kasetę jazdy rewizyjnej z przyciskiem STOP,
•  zamontować oświetlenie zapewniające w każdej części szybu natężenie oświetlenia co najmniej 50 lx, mierzone na dachu kabiny,
•  zamontować łącznik STOP w podszybiu.

Dzięki zastosowaniu się do powyższych zaleceń eksploatowane dotychczas dźwigi zapewnią pasażerom większe bezpieczeństwo i komfort jazdy, a konserwatorom umożliwią bezpieczne wykonywanie przeglądów i napraw.

Literatura

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (DzU nr 191, poz. 1596, ze zm.).
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690, ze zm.).
• „Instrukcja konserwacji i obsługi elektrycznych dźwigów pionowych", Kombinat Dźwigów Osobowych ZREMB, Zakład Dźwigów Osobowych, ul. Postępu 12, 02-676 Warszawa.
• „Budowa i działanie elektrycznych dźwigów pionowych", Kombinat Dźwigów Osobowych ZREMB, ul. Postępu 12, 02-676 Warszawa.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!