Page 11 - Administrator i Menedżer Nieruchomości 6/2021

Ustanowienie służebności drogi

koniecznej na nieruchomości objętej

ochroną konserwatorską
PRA
W
Samo ustanowienie służebności drogi koniecznej nie oznacza jeszcze zmiany przeznaczenia zabytku
wpisanego do rejestru lub sposobu korzystania z tego zabytku w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie
O –
zabytków i opiece nad zabytkami – wyjaśnił Sąd Najwyższy .
1)
Agnieszka Żelazna radca prawny, LexCertus Kancelaria Radcy Prawnego Agnieszka Żelazna, zelazna@lexcertus.pl

ąd Rejonowy, postanowieniem wy- nionym następnie wyrokiem sądu II in- lacji powstanie zagadnienie prawne bu-
danym w sprawie, ustanowił stancji, właściciel nieruchomości obcią- dzące poważne wątpliwości, sąd może
orzecznictw S na rzecz każdoczesnego właści-
żonej został zobowiązany do zaprzesta- przedstawić to zagadnienie do rozstrzy-
ciela nieruchomości władnącej, służeb- nia naruszania prawa wnioskodawców gnięcia Sądowi Najwyższemu, odraczając
ność drogi koniecznej przebiegającą do przejazdu i przechodu szlakiem bie- jednocześnie rozpoznanie sprawy. Sąd
o
przez sąsiednią działkę (nieruchomość gnącym po jego działce do działki wnio- Najwyższy władny jest natomiast przejąć
obciążoną).1) skodawców oraz do przywrócenia stanu sprawę do rozpoznania albo przekazać
Jak ustalono w toku postępowania, pierwotnego na nieruchomości, zagadnienie do rozstrzygnięcia powięk-
sądo
na nieruchomości władnącej zlokalizo- a w szczególności do wydania kluczy szonemu składowi tego Sądu.
w
wany był budynek wybudowany jeszcze lub pilota do bramy wjazdowej. Mimo na- Co przy tym istotne, uchwała Sądu Naj-
e
w trzecim ćwierćwieczu XIX wieku, łożonych obowiązków prawomocnym wy- wyższego rozstrzygająca zagadnienie
w którym znajdowały się lokale miesz- rokiem sądu, właściciel nieruchomości prawne wiąże w danej sprawie.
kalne i lokale o innym przeznaczeniu, obciążonej nie wykonał ich. Sytuacja Stanowisko i wykładnia
zaś przed tym budynkiem zorganizowano ta spowodowała, że właściciele nieru-
plac z trzema miejscami parkingowymi chomości władnącej i osoby wynajmują- Sądu Najwyższego
i jednym wolnym miejscem. Działka ce od nich lokale pozbawione zostały Rozpoczynając rozważania nad przed-
ta nie miała jednak prawnie zapewnione- możliwości korzystania z ustalonego wy- stawionym do rozstrzygnięcia zagadnie-
go dostępu do drogi publicznej, a jedyna rokiem sądu szlaku komunikacyjnego, niem prawnym, SN zauważył na wstępie,
możliwość wjazdu na nią istniała w tym możliwości wjazdu samochodami. iż zgodnie z art. 36 ust. 1 pkt 9 ustawy
przez bramę wjazdową i przejazd Postępowanie przed sądem z dnia 23.07.2003 r. o ochronie zabytków
3)
pod przewiązką znajdującą się na nieru- i opiece nad zabytkami (UOZ), pozwole-
chomości sąsiedniej (obciążonej), zabu- II instancji nia wojewódzkiego konserwatora zabyt-
dowanej z kolei dwupiętrowym budyn- Sprawa trafiła do Sądu Okręgowego. ków wymaga zmiana przeznaczenia za-
kiem wybudowanym w 1904 r. i wykorzy- Apelację wniósł niezadowolony z roz- bytku wpisanego do rejestru lub sposo-
stywanym na cele mieszkalne oraz usłu- strzygnięcia Sądu Rejonowego, właści- bu korzystania z tego zabytku. Wykład-
gowo-handlowe. Nieruchomość ta obej- ciela nieruchomości obciążonej służeb- nia tego przepisu nie była dotychczas
mowała m.in. wskazaną wyżej przewiąz- nością. W toku rozpoznawania sprawy przedmiotem wypowiedzi tak sądów po-
kę, w której zamontowano dwie bramy – Sąd Okręgowy powziął wątpliwość wyra- wszechnych, jak i Sądu Najwyższego.
metalową i drewnianą. Ustalono również, żoną w zagadnieniu prawnym, przedsta- Stąd też należało wyjść od wskazania,
że obie wymienione działki znajdowa- wionym do rozstrzygnięcia Sądowi Naj- iż zgodnie z przyjętą definicją, pod poję-
ły się jednocześnie na obszarze – wpisa- wyższemu, a sprowadzającą się do udzie- ciem „zabytku” należy rozumieć nieru-
nego do rejestru zabytków nieruchomych lenia odpowiedzi na pytanie: Czy obciąże- chomość lub rzecz ruchomą, ich część
– układu urbanistycznego miasta. nie służebnością drogi koniecznej – prze- lub zespół, będący dziełem człowieka
Ponieważ właściciel nieruchomości jazdu i przechodu – nieruchomości zlokali- lub związany z jego działalnością i stano-
Administrator i Menedżer Nieruchomości
obciążonej wstawił do metalowej bramy zowanej na obszarze wpisanego do reje- wiący świadectwo minionej epoki bądź
wjazdowej nowy zamek i zaczął ją zamy- stru zabytków układu urbanistycznego wy- zdarzenia, których zachowanie leży
kać, właściciele nieruchomości władną- maga uprzedniego uzyskania pozwolenia z kolei w interesie społecznym ze wzglę-
cej zwrócili się do niego na piśmie o wy- wojewódzkiego konserwatora zabytków du na posiadaną wartość historyczną, ar-
danie im kluczy do owej bramy oraz pilo- w trybie art. 36 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia tystyczną lub naukową . Jednym z ro-
4)
czerwiec 2021
tów do bramy drewnianej, zaś z uwagi 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opie- dzajów zabytku jest historyczny układ
na niezastosowanie się przez uczestnika ce nad zabytkami? Przypomnieć należy, iż urbanistyczny lub ruralistyczny, czyli
do wezwania wytoczyli przeciwko niemu stosownie do art. 390 § 1 ustawy z dnia przestrzenne założenie miejskie
postępowanie o naruszenie posiadania. 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cy- lub wiejskie, zawierające zespoły budow-
Wyrokiem wydanym w tej sprawie, zmie- wilnego , jeżeli przy rozpoznawaniu ape-
2)
3 t.j. DzU z 2021 r., poz. 710 ze zm.; dalej: UOZ
www.administrator24.info
1 w uchwale z dnia 26.02.2021 r., sygn. akt III CZP 21/20 2 t.j. DzU z 2020 r., poz. 1575 ze zm. 4 por. art. 3 pkt 1 UOZ

16