Fora internetowe spółdzielni oraz wspólnot mieszkaniowych a odpowiedzialność administratora

Korzystanie z internetu stwarza złudzenie anonimowości, co skutkuje publikowaniem wpisów o treści obraźliwej, które mogą naruszać cudze dobra osobiste. Ustalenie autorów wpisów często staje się bardzo utrudnione, a niekiedy niemożliwe ze względu na ich animizację bądź posługiwanie się pseudonimami. W sytuacji, w której dojdzie do naruszenia praw osoby bądź podmiotu administrator strony internetowej może również ponieść odpowiedzialność.

Kim jest administrator strony internetowej?

Celem pociągnięcia do odpowiedzialności administratora strony internetowej, bądź wyłączenia jego odpowiedzialności należy ustalić, kim jest administrator strony internetowej.
Hosting oznacza udostępnianie zasobów serwera w Internecie celem umożliwienia dostępu do jego zawartości innym użytkownikom¹. Wyróżnia się dwa rodzaje hostingu, tj.:

• dotyczącego utrzymywania materiałów, które są dostarczane przez jednego usługodawcę,
• taki, który dotyczy utrzymywania materiałów wywodzących się od wielu usługodawców².

Powyższe oznacza więc, iż pojęcie administratora pozostaje szerokie, tym samym poszerzając krąg podmiotów odpowiedzialnych za naruszenie między innymi dóbr osobistych. Podejmując próbę zidentyfikowania administratora strony internetowej, można wskazać, iż zaliczają się do nich właściciele portali umożliwiających wyrażenie swojej opinii przez jego użytkowników, czyli forum internetowego.

Chcesz wybudować dom? Sprawdź co warto wiedzieć >>

Odpowiedzialność administratora strony internetowej

Ustawodawca w art. 14 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną (DzU z 2020 r. poz.344) wskazał przesłanki, wyłączające odpowiedzialność podmiotu (usługodawcy udostepniającego zasoby systemu teleinformatycznego). Zgodnie z uregulowaniami, usługodawca nie ponosi odpowiedzialności, jeżeli nie posiada wiedzy o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności. Warunkiem stawianym przez ustawodawcę do zwolnienia usługodawcy z odpowiedzialności jest konieczność podjęcia odpowiednich działań w razie pozyskania wiedzy o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności. Uzyskanie takich informacji może nastąpić poprzez otrzymanie przez administratora urzędowego zawiadomienia, bądź poprzez uzyskanie wiarygodnej wiadomości o bezprawnym charakterze. W konsekwencji, ustawa przewiduje odpowiedzialność administratora za bierność reakcji w momencie pozyskania informacji o bezprawnym charakterze danych, bądź związanej z nimi działalności.

Pozyskanie wiadomości o bezprawności danych

O ile określenie „otrzymanie urzędowego zawiadomienia” nie budzi wątpliwości interpretacyjnych, o tyle brak precyzyjności w stwierdzeniu „wiarygodna wiadomość” takie wątpliwości tworzy. Problematyka wiarygodnej wiadomości została podniesiona w orzecznictwie, jak również w doktrynie. Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 25 września 2018 r. (sygn. I ACa 110/18) wskazał, iż dla odpowiedzialności usługodawcy bez znaczenia pozostaje fakt, czy wiedza o bezprawnym charakterze danych wynika z zawiadomienia osoby dotkniętej takim wpisem, czy też z działań moderatora bądź została pozyskana w inny sposób. Oznacza to, że brak jest konieczności powiadomienia usługodawcy o bezprawnym charakterze danych przez osobę, której treści te konkretnie dotyczą. Sąd Apelacyjny wskazał więc, iż wiarygodna wiadomość nie musi pochodzić wyłącznie od osoby pokrzywdzonej, jednakże należy pamiętać o konieczności skonkretyzowania bezprawności danych, bądź związanej z nimi działalności. Brak dookreślenia przez ustawodawcę pojęcia wiarygodnej wiadomości, otwiera szereg możliwości na sposoby przekazania tych informacji usługodawcy. Oznacza to więc, że możliwym jest zakomunikowanie bezprawności danych za pomocą wiadomości e-mail, specjalnego formularza, jeżeli taki występuje na danej stronie, listownie bądź poprzez kontakt telefoniczny. Odpowiedzialność administratora pozostaje więc ściśle związana z wiedzą o bezprawności danych bądź związanej z nimi działalności.

Uniemożliwienie dostępu do danych

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 22 września 2020 r. (sygn. I CSK 632/18) pozostawanie przez usługodawcę w świadomości bezprawności danych bądź związaną z nimi działalnością wyklucza możliwość zwolnienia usługodawcy z odpowiedzialności, jeżeli usługodawca nie uniemożliwi dostępu do tych danych. Tym samym odpowiedzialność usługodawcy aktualizuje się także w momencie pozyskania informacji w przedmiocie bezprawności danych oraz nie podjęcia odpowiednich działań celem uniemożliwienia zapoznawania się przez inne osoby bądź użytkowników z tymi danymi. Bierność usługodawcy wiąże się więc z wyłączeniem przesłanek zwalniających go z odpowiedzialności. Poruszona problematyka uniemożliwienia dostępu do tych danych skutkowała wydaniem przez Sąd Najwyższy w dniu 30 września 2016 r. (sygn. I CSK 598/15) wyroku, w którym wskazano, iż usługodawca nie powinien usuwać wpisów naruszających dobra osobiste, jednakże zgodnie z art. 14 ustawy winien zablokować do nich dostęp.

Dochodzenie praw pokrzywdzone

Odpowiedzialność administratora strony internetowej została uregulowana przez ustawodawcę z uwagi na ograniczone narzędzia oraz możliwości pokrzywdzonego dochodzenia ochrony swoich praw. Usługodawca ponosi więc odpowiedzialność, jeżeli pomimo powzięcia wiarygodnej wiadomości, bądź urzędowego zawiadomienia, nie uniemożliwi dostępu do bezprawnych danych, bądź związanych z nimi działań. Oznacza to, iż bierność usługodawcy w blokowaniu dostępu do bezprawnych danych przesądzać może o jego odpowiedzialności i stwarza warunki do pociągnięcia go do odpowiedzialności za naruszenie między innymi dóbr osobistych zagwarantowanych przez ustawodawcę w art. 24 Kodeksu cywilnego. Ustawa nie nakłada na usługodawcę obowiązku monitorowania oraz filtrowania treści publikowanych przez innych użytkowników. Pochylenie się przez judykaturę nad problematyką anonimowości oraz przeświadczenia o własnej bezkarności użytkowników odgrywa znaczącą rolę w usprawnianiu działania Internetu oraz ochrony dóbr osobistych.

¹ https://pomoc.home.pl/baza-wiedzy/co-to-jest-hosting

² J. Gałczyński, w.: J. Gałszyński (red), Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną s. 133