Walne zgromadzenie w spółdzielni mieszkaniowej – robić czy nie robić?

Na skutek wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego, a potem stanu epidemii, zmieniono szereg istniejących przepisów mających wpływ na funkcjonowanie spółdzielni mieszkaniowych oraz przyjęto przepisy nowe dotyczące wyłącznie obecnej sytuacji (tzw. przepisy antycovidowe). Dyskusja w środowisku spółdzielni mieszkaniowych „kręci się” przede wszystkim wokół problemu zatwierdzania sprawozdania finansowego. Istnieje pogląd, że zebranie zwołać trzeba było do dnia 30.09.2020, ponieważ tak wynika z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 31 marca 2020 r.„ w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji” (DzU z 2020 r. poz. 570). Uważam, że z tego powodu zwoływać zebrania nie trzeba, ponieważ w tzw. ustawie antycovidowej istnieją zapisy „korygujące” termin ustalony ww. rozporządzeniem:

W art. 15zzh wskazano:

1. W przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia, może określić inne terminy wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji, o których mowa w: 1) ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (DzU z 2019 r. poz. 351, 1495, 1571, 1655 i 1680) oraz w aktach wykonawczych wydanych na podstawie tej ustawy, (pkt 2) (…) i 3) (…) pominąłem) – biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia prawidłowej realizacji tych obowiązków.
2. W przypadku gdy terminy posiedzeń organów zatwierdzających określone w przepisach szczególnych przypadają przed terminem zatwierdzenia sprawozdań finansowych określonym w przepisach wydanych na podstawie ust. 1, posiedzenia organów zatwierdzających odbywają się w terminie określonym w przepisach wydanych na podstawie ust. 1.

Przepis szczególny (ustawa antycovidowa), w art. 90 wskazuje: Jeżeli ustawowy termin zwołania walnego zgromadzenia spółdzielni albo zebrania właścicieli lokali przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, trwającego w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy lub ogłoszonego bezpośrednio po okresie trwającym w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, ulega on przedłużeniu o 6 tygodni od dnia odwołania tego stanu.

Termin 6 tygodni po odwołaniu epidemii, czyli (wg stanu na dzień dzisiejszy) późniejszy (po terminie, a nie przed terminem) niż wskazany w przytoczonym wyżej rozporządzeniu Ministra Finansów nie ma tu zastosowania. Co więcej już sam zapis cytowanego wyżej art. 90 sprawia, że sprawozdanie może być zatwierdzone dopiero do 6 tygodni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii (ponieważ w tym terminie może się odbyć walne zgromadzenie).

Ponadto sposób zachowania się w takim przypadku podmiotów zobowiązanych do składania sprawozdań finansowych w Krajowym Rejestrze Sądowym wskazują zapisy art. 69 ust. 2 Ustawy z dnia 29 września 1994 (z późn. zm. DzU z 2019 r. poz. 351) o rachunkowości: „Jeżeli sprawozdanie finansowe nie zostało zatwierdzone w terminie określonym w art. 53 ust. 1, to należy je złożyć w rejestrze sądowym w ciągu 15 dni po tym terminie, a także 15 dni po jego zatwierdzeniu wraz z dokumentami, o których mowa w ust. 1.” W takim przypadku spółdzielnia do 15.10.2020 r. może złożyć sprawozdanie finansowe do Krajowego Rejestru Sądowego, a po odbyciu walnego zgromadzenia i zatwierdzeniu sprawozdania, w terminie 15 dni może złożyć ponownie sprawozdanie finansowe za rok 2019, uzupełnione o podjętą przez walne zgromadzenie uchwałę.

W rozporządzeniu ministra finansów z dnia 28 września 2020 r., zmieniającym rozporządzenie w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji, znajdują się zapisy, które jednoznacznie rozstrzygają sprawę terminu zatwierdzenia sprawozdań finansowych w spółdzielniach, ustalając go na dzień odbycia walnego zgromadzenia zwołanego w trybie art. 90 ustawy antycovidowej. Publikacja tego przepisu (w dniu 29.09.2020 r.) przesądza zatem ostatecznie sprawę terminu zatwierdzenia sprawozdania finansowego, a w konsekwencji i jego złożenia do KRS.

Zwolennicy zwołania walnego zgromadzenia próbują zatem zorganizować walne zgromadzenie w trybie znowelizowanego przepisami antycovidowymi art. 36, § 9–13 ustawy Prawo spółdzielcze, na podstawie których zarząd lub rada nadzorcza może zarządzić podjęcie określonej uchwały przez walne zgromadzenie na piśmie albo przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Niestety ten przepis nie dotyczy spółdzielni mieszkaniowych, ponieważ tryb zwoływania walnych zgromadzeń w spółdzielniach mieszkaniowych określają przepisy szczególne, czyli ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych – zgodnie z art. 1, ust. 7 tej ustawy, przepisy Prawa spółdzielczego stosuje się tylko w zakresie nieuregulowanym ustawą, a przepisy tej ustawy sprawy walnych zgromadzeń regulują i nie zostały zmienione przepisami antycovidowymi.

Abstrahując od wyżej wskazanej argumentacji należy pamiętać o rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 2020 r. „w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z występowaniem stanu epidemii”, gdzie w §15, ust. 9, zd. 1 zapisano: „do odwołania zakazuje się organizowania innych niż określone w ust. 1 imprez, spotkań i zebrań niezależnie od ich rodzaju, z wyłączeniem spotkań do 150 osób. W pojęciu słowa „organizowanie” mieści się niewątpliwie zwoływanie.

Czy zatem, zwołując walne zgromadzenie w spółdzielni mieszkaniowej liczącej np. 1 000 członków już przez sam fakt wysłania zawiadomień nie naruszamy postanowień tego przepisu? Nie możemy przecież zakładać, że przyjdzie jak zwykle np. 80 osób ponieważ nie jest to żadna podstawa prawna. Co robić, jeśli na zebranie przyjdzie jednak więcej niż 150 osób? Co robić, jeśli w trakcie odbywania zebrania liczba osób przekroczy 150?

Wszystkie wskazane wyżej argumenty potwierdzone zostały między innymi przez Ministerstwo Rozwoju w stanowisku zamieszczonym na stronie internetowej w dniu 28.08.2020 r., przez Ministerstwo Sprawiedliwości w stanowisku dyrektora Departamentu Legislacyjnego Prawa Cywilnego z dnia 10.06.2020 r. oraz w piśmie Rzecznika Praw Obywatelskich skierowanym do Ministra Rozwoju z dnia 07.09.2020 r. RPO apeluje o podjęcie prac legislacyjnych przede wszystkim w zakresie umożliwienia spółdzielniom mieszkaniowym odbywania walnych zgromadzeń w formie pisemnej lub przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość.

Problematyczna organizacja walnych zgromadzeń w czasie pandemii

Poza barierami czysto prawnymi, co próbowałem wyżej wykazać, organizowanie walnych zgromadzeń w okresie utrzymującej się, a właściwie nasilającej się epidemii jest – według mojej opinii – podejmowaniem przez zarządy (lub rady nadzorcze) nadmiernego i niepotrzebnego ryzyka o charakterze czysto zdrowotnym. Należy pamiętać, że za zapewnienie warunków zgodnych z obowiązującymi przepisami prawa oraz wytycznymi służb sanitarnych odpowiada w całości organizator zebrania – czy na pewno jesteśmy do tego merytorycznie przygotowani? Proste pytanie: czy mamy prawo żądać od uczestników poddania się pomiarowi temperatury? Czekam na odpowiedzi z podaniem podstawy prawnej. Ponadto mogą wystąpić inne problemy takie jak: wyjątkowo mała frekwencja skutkująca przypadkowością podejmowanych decyzji, problemy z obsadzeniem np. komisji wyborczej czy skrutacyjnej (kontakt z kartami do głosowania), problem z obsługą pracowniczą zebrań, itp.

Zapadłe decyzje – wiążące czy nie?

Co się może stać, jeśli – pomimo oczywistych dla mnie przesłanek, aby walnych zgromadzeń obecnie nie organizować – zdecydujemy się na ich organizację i to obojętnie w jakim trybie czy „stacjonarnym” czy „zdalnym”? W świetle obecnie obowiązujących przepisów i przedstawionych wyżej opinii organów władzy publicznej, podważenie uchwał walnych zgromadzeń w sądach będzie wyjątkowo proste, a konsekwencje mogą być naprawdę poważne, np. unieważnienie wyboru członków rady nadzorczej lub zarządu. A co z decyzjami tych organów, podejmowanych od dnia wyboru do prawomocnego uchylenia przez sąd uchwał o wyborze?

Jakoś to będzie…

Chciałbym wierzyć, że koledzy, którzy zdecydowali się na organizowanie walnych zgromadzeń mieli do tego wyjątkowo ważne powody takie jak np. podjęcie uchwały o najwyższej sumie zobowiązań, podjęcie uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i uchwały o podziale nadwyżki bilansowej, która umożliwia uruchomienie środków przeznaczonych taką uchwałą na fundusz remontowy w przypadku bardzo pilnych prac remontowych, itp. Artykuł oddaję do druku na początku października; od kilku dni mamy ok. 2 000 wykrytych zakażeń dziennie, a specjaliści prognozują nawet powyżej 5 000 osób zakażonych dziennie! Źródła zakażeń są coraz częściej rozproszone – wesela, komunie, chrzciny, a może walne zgromadzenia? Zastanówmy się, czy jako członkowie zarządów mamy prawo ponosić chociażby minimalne ryzyko narażania ludzi na zakażenie.

Spotkałem się również ze stanowiskiem typu: „zróbmy i będziemy mieli z głowy”. Przypomina mi to znany cytat z wieszcza: „Szabel nam nie zabraknie, szlachta na koń wsiędzie, Ja z synowcem na czele, i – jakoś to będzie”. Historia naszego pięknego kraju pokazała, że na ogół „jakoś” to nie było.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!