Legalizacja metodą statystyczną – czy można wymienić licznik tylko raz na 15 lat?
Legalizacja metodą statystyczną – czy można wymienić licznik tylko raz na 15 lat? Fot. DomBest
Dokumentem opisującym kwestie związane z kontrolą metrologiczną (tzw. legalizacją) przyrządów pomiarowych jest Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych z dnia 22 marca 2019r. Zgodnie z powyższym rozporządzeniem, każdy wodomierz musi otrzymać tzw. legalizację pierwotną (realizowaną zwykle u producenta). Po pierwszych 5 latach urządzenia pomiarowe, takie jak wodomierze i ciepłomierze, muszą zostać zalegalizowanie ponownie – to tzw. legalizacja wtórna. Dzięki temu procesowi można mieć pewność, że urządzenie działa prawidłowo, a wskazania, na podstawie których nalicza się później opłaty, są zgodne z faktycznym stanem zużycia mediów.
Legalizacje są przeprowadzane w specjalnych punktach legalizacyjnych utworzonych na mocy decyzji Prezesa Głównego Urzędu Miar. Właścicielami takich punktów są często większe przedsiębiorstwa wodociągowe, firmy zajmujące się dystrybucją liczników, producenci liczników itp.
Jeżeli urządzenie nie przejdzie legalizacji, trzeba je wymienić na nowe. Natomiast jeśli wodomierz nie jest uszkodzony i poprawnie mierzy przepływ wody – otrzymuje cechę legalizacyjną. Cecha legalizacyjna jest naklejana, wypalana, drukowana lub nanoszona na plombę zawieszoną na druciku urządzenia. Warto pamiętać, że traci ważność, gdy:
- wodomierz przestaje spełniać wymagania metrologiczne i prawne,
- wodomierz został uszkodzony,
- cecha legalizacyjna lub cecha zabezpieczająca zostały uszkodzone lub zniszczone.
W takich przypadkach wodomierz musi zostać wymieniony lub naprawiony, a następnie ponownie zalegalizowany.
Metoda statystyczna
Legalizacja jest odpłatna. W jej skład wchodzi demontaż liczników, ich transport do punktu legalizacyjnego, kontrola liczników na stanowisku pomiarowym oraz ponowny montaż w budynku. W przypadku liczników mechanicznych – konieczne jest sprawdzenie każdego urządzenia. Dla dużej wspólnoty lub spółdzielni mieszkaniowej może to oznaczać spore koszty (wyobraźmy sobie np. legalizację przeprowadzaną dla trzech tysięcy mieszkań). Sprawa wygląda nieco inaczej, gdy legalizację wykonamy tzw. metodą statystyczną.
Istnieją na rynku liczniki, które co do zasady są znacznie bardziej precyzyjne niż typowe liczniki mechaniczne, a ich dokładność pomiarowa jest utrzymywana przez długie lata. Dzięki temu można je wielokrotnie legalizować. Najbardziej znanym przykładem takich urządzeń są ciepłomierze oraz wodomierze ultradźwiękowe. To m.in. dla tego typu liczników ustawodawca dopuścił możliwość legalizowania tzw. jednorodnej partii metodą statystyczną.
Liczniki mediów są sprawdzane na zasadzie kontroli wyrywkowej i tylko niewielka próbka spośród nich podlega kontroli. Oznacza to, że zarządcy nie muszą zdejmować wszystkich liczników w budynku. Cała procedura legalizacyjna może zostać zorganizowana w taki sposób, aby konieczność dostarczenia liczników do punktu legalizacyjnego będzie dotyczyła jedynie kilku procent z nich. Świadectwo legalizacji natomiast otrzymamy dla całej dużej partii. Co ważne, koszt takiej legalizacji będzie znacznie niższy niż montaż nowych, nawet najtańszych liczników bez nakładek radiowych, jakie obecnie dostępne są na rynku.
Więcej o legalizacji wodomierzy >>
Wodomierze do próbki kontrolnej spośród partii zgłoszonej do legalizacji wybiera Główny Urząd Miar. Jeśli próbka kontrolna pozytywnie przejdzie badania, cała partia może funkcjonować przez następny okres wyszczególniony w przepisach.
Legalizacja czy wymiana?
Choć wymóg legalizacji wodomierzy nie oznacza przymusu ich wymiany, w praktyce często tak się dzieje. Jeśli w użytku jest prosty i tani wodomierz, po 5 latach najczęściej zostaje on wymieniony na nowy. Zazwyczaj nie podejmuje się próby legalizacji takich urządzeń z prostej przyczyny – duża część spośród nich po prostu by nie przeszłaby jej pozytywnie.
Przy użyciu urządzeń lepszej jakości, bardziej racjonalne będzie dokonanie wtórnej legalizacji. Jest to rozwiązanie zarówno tańsze jak i bardziej przyjazne środowisku dzięki zmniejszeniu ilości generowanych odpadów. Nie mniej istotna jest również wygoda – zarówno dla lokatorów jak i dla zarządcy. Wykorzystując legalizację metodą statystyczną, nie będziemy musieli wchodzić do każdego lokalu i zdejmować każdego licznika (często zastawionego meblami lub wręcz zabudowanego).
Warto pamiętać, że nowoczesne wodomierze ultradźwiękowe mogą być legalizowane wielokrotnie aż do końca żywotności baterii, czyli przez 16, a nawet więcej, lat.
Problemy z opomiarowaniem
Wodomierze ultradźwiękowe to nowoczesne urządzenia, a zastosowane w nich innowacyjne rozwiązania powodują, iż pomiar mediów jest bardzo dokładny i niezawodny, a rozliczenie z lokatorami rzetelne.
W przypadku wodomierzy mechanicznych należy dokonać odczytu wzrokowego. Jest to czasochłonne, a dodatkowym problemem może być brak dostępu do lokali. Jeśli chodzi o odczyty liczników mechanicznych z nakładką radiową – nakładki wprawdzie poprawiają sytuację, wciąż jednak problemem pozostaje awaryjność samych liczników mechanicznych.
Skutkuje to opóźnieniem w rozliczeniach, nierzetelnymi rachunkami, a także dużymi rozbieżnościami między licznikiem głównym a sumą odczytów z liczników lokalowych. Ta ostatnia kwestia związana jest z rozliczaniem uchybu – koszty z nim związane ponoszą lokatorzy. Takie uchyby nierzadko osiągają niebotyczne wartości powyżej 30%.
Te problemy można pożegnać, wybierając liczniki ultradźwiękowe wyposażone w moduły LoRaWAN oraz zdalny odczyt danych przy pomocy tzw. „bramki”. W odróżnieniu od typowego odczytu inkasenckiego wodomierzy z nakładkami radiowymi, jest to całkowicie zdalny system odczytowy – nie ma tu konieczności fizycznego pojawiania się w nieruchomości. Bramka automatycznie odbiera dane z liczników za pośrednictwem protokołu radiowego i dalej przesyła je (zaszyfrowane) przy użyciu sieci GSM na wybrany serwer. Następnie odczyty i inne informacje z opomiarowania są udostępniane na platformach i w aplikacjach mobilnych.
Zalety liczników ultradźwiękowych
Różnicę pomiędzy tradycyjnym licznikiem mechanicznym a licznikiem ultradźwiękowym można dostrzec właściwie gołym okiem. Są to dwa zupełnie inaczej zbudowane urządzenia. W odróżnieniu od licznika mechanicznego, komora pomiarowa w liczniku ultradźwiękowym jest pozbawiona jakichkolwiek elementów ruchomych, a pomiar odbywa się za pomocą fal dźwiękowych. I właśnie ta różnica w budowie skutkuje szeregiem zalet wodomierza ultradźwiękowego - na każdym możliwym polu.
Najważniejsze cechy liczników ultradźwiękowych:
- dokładność pomiaru przy najmniejszych przepływach – współczynnik R osiągający wartość nawet R800 (licznik mechaniczny – zazwyczaj R40-R80);
- trwałość do 16 lat;
- możliwość dokonania legalizacji, w tym metodą statystyczną;
- orientacja montażu nie wpływa na dokładność pomiaru (w przypadku licznika mechanicznego ma to duże znaczenie);
- praca licznika może być w pełni monitorowana, co pozwala na szybkie wykrywanie wycieków lub innych usterek i pozyskiwanie wielu innych ważnych informacji;
- brak możliwości uszkodzenia poprzez zanieczyszczenia (liczniki mechaniczne cechuje duża wrażliwość na zanieczyszczenia);
- odporność na ingerencje z zewnątrz (w przypadku liczników mechanicznych istnieje taka możliwość za pomocą magnesów neodymowych);
- dużo niższy tzw. „próg rozruchu” (wodomierz ultradźwiękowy zaczyna pomiar już od 1 l/h, co nie jest możliwe w przypadku wodomierzy mechanicznych).
LoRaWAN – nowoczesny system komunikacji bezprzewodowej
Technologia LoRa została stworzona z myślą o działaniu z urządzeniami bateryjnymi, które mogą przesyłać dane przez ponad 15 lat bez konieczności wymiany źródła energii.
W przypadku wodomierzy ultradźwiękowych wyposażonych w moduły LoRaWan, licznik może przesyłać dane na duże odległości, a dzięki silnej propagacji sygnału wszelkie przeszkody, takie jak ściany i drzwi, nie stanowią większego problemu. To zapewnia niezawodność, jeżeli chodzi o otrzymywanie odczytów, oraz zmniejszenie ilości tzw. „bramek” tj. urządzeń odbierających dane z liczników. Jedna standardowa bramka może obsługiwać budynek wielorodzinny z 3 klatkami i 10 kondygnacjami.
Licznik ultradźwiękowy działający z LoRaWAN jest w stanie przesyłać do użytkownika bardzo dużo informacji i to kilka razy dziennie. Jest to w istocie monitoring pracy opomiarowania oraz strażnik instalacji u lokatora. Takie urządzenie powiadomi użytkownika o wielu różnych zdarzeniach takich jak drobny przeciek, uszkodzenie rurociągu, wsteczny przepływ, brak wody w instalacji, awaria licznika itp. Dzięki temu nie będzie już problemu z rzetelnością rozliczenia, ponieważ o wszelkich nieprawidłowościach użytkownik dowie się właściwie tego samego dnia i będzie miał możliwość podjąć działania naprawcze od razu.
W dobie coraz droższych mediów (cen wody, ścieków, odpadów, energii cieplnej itp.) wydaje się, iż zastosowanie najlepszych dostępnych na rynku możliwości technicznych jest wręcz nieunikniona. Szczególnie, że dzięki automatyzacji procesów produkcyjnych, nowoczesne systemy opomiarowania są coraz tańsze, a szybkość otrzymywania informacji np. o wycieku może uchronić wielu lokatorów przed ogromnymi rachunkami, które zdarzają się dość często.
| DomBest jest jedynym oficjalnym polskim dystrybutorem inteligentnych wodomierzy i ciepłomierzy ultradźwiękowych firmy Axioma. Dostarczamy skuteczne metody opomiarowania od montażu urządzeń przez wygodną platformę dla zarządcy i lokatora aż po rozliczenie. Oferujemy także kompleksowy pakiet usług ułatwiających życie spółdzielniom i wspólnotom mieszkaniowym – dobraną do potrzeb usługę księgową, system IT, wsparcie techniczne i prawne oraz ubezpieczenia. |
Chcesz wiedzieć więcej? Skontaktuj się z nami:
+48 453 679 634 | opomiarowanie@dombest.pl
Znajdź nas na Facebooku: https://www.facebook.com/dombestspzoo
LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/dombest
