Firmy inwestują we własne źródła OZE

W ubiegłych latach większość polskich firm nie dostrzegała bezpośredniego związku między kryzysem klimatycznym czy transformacją energetyczną, a ich własną działalnością gospodarczą. Wybuch wojny w Ukrainie pociągnął za sobą poważne zaburzenia na rynku surowców, co z kolei miało wpływ na skokowy wzrost cen energii elektrycznej i paliw. Wiele firm musiało też stawić czoła potencjalnym niedoborom energii – pokazuje raport „Elektryczność 4.0”, opracowany przez Schneider Electric i Fundację Digital Poland. Wynika z niego, że od stycznia 2022 roku do marca 2023 roku aż 86 proc. firm w Polsce zostało dotkniętych podwyżkami energii elektrycznej. Wzrost kosztów z tym związanych zadeklarowało 93 proc. MŚP i 65 proc. dużych przedsiębiorstw.

Wzrost kosztów energii

430 firm zostało zapytanych o wpływ wzrostu kosztów energii na ich działalność. Blisko 90 proc. małych i średnich przedsiębiorstw odpowiedziało, że ich rachunki za energię wzrosły o ponad 160 proc. Wśród dużych firm ten wzrost sięgnął średnio 90 proc. Firmy poradziły sobie z tym krótkoterminowo, przerzuciły wzrost kosztów energii na konsumentów, podnosząc ceny za produkty i usługi. Długoterminowo zaś muszą opracować strategię budowy własnych, niezależnych źródeł energii odnawialnej.

Podwyżki kosztów energii uderzyły w działające w Polsce firmy na tyle mocno, że wiele z nich musiało ograniczyć nie tylko rozwój, ale i skalę dotychczasowej działalności, a także znacznie podnieść ceny oferowanych przez siebie produktów i usług. Z badania przeprowadzonego na potrzeby raportu wynika, że na taki krok zdecydowało się bądź planuje się zdecydować aż 86 proc. polskich przedsiębiorców. Najczęściej dotyczy to firm z sektora produkcji (92 proc.), które doświadczyły też wyższych niż pozostałe sektory średnich podwyżek cen energii elektrycznej.

Może Cię zainteresuje: Inwestorzy coraz częściej zainteresowani magazynami energii

Dostęp do własnych źródeł OZE

Kryzys uświadomił też przedsiębiorcom, jak ważne dla ich działalności jest zapewnienie sobie dostępu do stabilnej, konkurencyjnej cenowo i najlepiej zielonej energii. Wielu z nich zrozumiało także, że sami muszą podjąć działania w tym zakresie. Z badań wynika, że na inwestycję we własne źródło OZE zdecydowało się jak dotąd 17 proc. polskich przedsiębiorstw, w tym aż 51 proc. dużych firm. Kolejne 15 proc. ma to w planach na nadchodzący rok, a 42 proc. zamierza się zdecydować na taką inwestycję w dalszej przyszłości.

Eksperci podkreślają, że długoterminowo firmy myślą o własnej generacji, gdyż muszą znaleźć bardziej optymalne kosztowo źródła energii. Najprostszym i najtańszym rozwiązaniem jest instalacja fotowoltaiczna, która jest technologią ogólnodostępną i dość mocno wspomaganą przez różne programy finansujące. Panele fotowoltaiczne są również najprostsze do wdrożenia pod kątem formalnym, a takie instalacje mogą być w dość prosty sposób skalowane. Montaż instalacji PV o mocy do 50 kW jest, co do zasady, zwolniony z konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, a wdrożenie projektu o większej mocy wciąż jest też proceduralnie prostsze niż choćby instalacji wiatrowych. 77 proc. badanych firm wybrało energię słoneczną, 16 proc. – energię wiatrową, 15 proc. – biomasę, a 13 proc. – energię wodną.  

Jeśli firma decyduje się na budowanie instalacji fotowoltaicznej, to poniesie dość duży koszt, przynajmniej ten początkowy. Niedobór środków finansowych jest najczęściej wskazywaną barierą przez te firmy, które nie wdrażają Elektryczności 4.0, czyli transformacji polegającej na dywersyfikacji dostaw energii z rozproszonych, odnawialnych źródeł i dodatkowo zarządzanej cyfrowo, lub wdrażają ją tylko w niewielkim stopniu. Deklaruje tak 38 proc. firm, dla porównania na brak wiedzy wskazało 24 proc.

Umowa PPA

OZE to jednak nie tylko kupowana za własne środki fotowoltaika, bo istnieją również inne możliwości. Polskie firmy mogą m.in. zawrzeć umowę PPA na dostawy zielonej energii. Polegają one na tym, że jest wytwórca energii, który zazwyczaj finansuje i buduje na terenie firmy farmę fotowoltaiczną, a następnie firma ta odkupuje od niego wytworzoną energię na bazie zawartej umowy.

Może Cię zainteresuje: Ponad 6 GW nowych projektów fotowoltaicznych z pozwoleniem na budowę

Umowa PPA (ang. Power Purchase Agreement) to długoterminowy kontrakt na sprzedaż zielonej energii po ustalonej cenie, zawierany bezpośrednio pomiędzy jej wytwórcą i odbiorcą, zazwyczaj z pominięciem spółki obrotu i operatora systemu dystrybucyjnego (choć to zależy od wariantu umowy). W ten sposób wytwórca energii z OZE zyskuje gwarancję zbytu i stałych przychodów przez kolejnych kilkanaście lat, a często również komercyjne finansowanie dla swojego projektu OZE jeszcze na etapie jego budowy. Z kolei odbiorca ma przez długi czas zapewnione dostawy energii po stabilnej i przewidywalnej cenie. To pozwala mu uniezależnić się od zmiennej sytuacji rynkowej i realizować cele dotyczące dekarbonizacji.

Umowy typu PPA zyskuje na popularności wśród rodzimych firm. Najczęściej w grę wchodzą instalacje typu on-site, budowane na terenie należącym do przedsiębiorcy (na dachu, gruncie lub w postaci carportów) i zapewniające 100 proc. zużycia energii wyprodukowanej z instalacji. Takie rozwiązanie gwarantuje szybkość uzyskania odpowiednich zgód – zwłaszcza warunków przyłączeniowych, o które jest najtrudniej – oraz długoterminowe bezpieczeństwo inwestycji i planowania kosztów, ograniczając ryzyko wahań cen energii.

Instalacja fotowoltaiczna w tym modelu może być zbudowana i sfinansowana przez przedsiębiorstwo typu ESCO (Energy Service Company), czyli firmę świadczącą usługi energetyczne, która w trakcie realizacji takiej inwestycji bierze na siebie całe ryzyko techniczne i finansowe. Innymi słowy instalacja jest budowana w 100 proc. ze środków ESCO, a następnie spłacana przez klienta z ilości wyprodukowanej energii per kWh (takie usługi nazywane są też PVaaS – PV as a Service). Po stronie ESCO leży odpowiedzialność za utrzymanie i serwis instalacji przez cały okres obowiązywania umowy.

Niezależnie od tego, jaką inwestycję planuje dana firma bądź inwestor, i czy jest to farma fotowoltaiczna, czy wiatrowa, warto najpierw przeprowadzić audyt energetyczny. Na tej podstawie można wyskalować i określić optymalną stopę zwrotu z planowanej inwestycji.

Źródło: Newseria Biznes