Komisje zapoznały się m.in. z raportem o jakości powietrza

Wiceminister zdrowia Anna Goławska podkreśliła, że liczne opracowania naukowe wskazują na negatywne skutki zanieczyszczeń powietrza, w szczególności pyłem zawieszonym dla zdrowia, które prowadzą do przedwczesnych zgonów, chorób nowotworowych oraz ostrych i chronicznych schorzeń układu oddechowego i krążenia. Podkreśliła, że szczególnie narażone na negatywne skutki tych zanieczyszczeń są dzieci i osoby starsze. Wiceminister poinformowała, że z badań nad skutkami emisji pyłu PM2,5, przeprowadzonych w Polsce w latach 2005–2017 w 12 aglomeracjach i 14 największych miastach, wynika, że z tego powodu zmarło przedwcześnie średniorocznie 3800 osób.

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w 2020 r. przygotował raport o sytuacji zdrowotnej ludności Polski i jej uwarunkowaniach, w którym to podaje, że w wielu krajach Europy są przekraczane poziomy zalecane przez WHO dla pyłu zawieszonego, szczególnie PM2,5. Najwyższe jego stężenia średnie roczne występują w środkowej części Europy – Czechach, Polsce, Słowenii i na Słowacji.

Analiza wykazała, że w 2018 r. w Polsce w 184 powiatach ponadnormatywne długookresowe stężenie pyłu PM10 dotyczyło wszystkich mieszkańców, a w kolejnych 19 powiatach przekraczało 50 proc. Najwyższe stężenia średnie roczne pyłu PM2,5 zanotowano w powiecie wodzisławskim, w Jastrzębiu-Zdroju, Rybniku, Żorach i Krakowie, a pyłu PM10 – powiecie wodzisławskim, w Jastrzębiu-Zdroju i Rybniku. Liczba przedwczesnych zgonów związanych z długookresowym narażeniem na pył PM2,5 w Polsce w stosunku do zgonów ogółem w poszczególnych powiatach waha się od 6 od 18%.

Zwrócono również uwagę na fakt, że w Europie obserwuje się znaczne nierówności w narażeniu na pył zawieszony. Polska to jeden z krajów, gdzie różnice są duże, wynoszą 19%. Podobnie jest w Austrii, Szwajcarii, Hiszpanii, Francji, Bośni i Hercegowinie.

Senator Beata Małecka-Libera podkreślała, że ponad 24 mln Polaków żyje na terenie, na którym jest przekroczona norma poziomu pyłu PM10, że zanieczyszczenia powietrza są przyczyną chorób układu krążenia i oddechowego, zaburzeń układu nerwowego, alergii, a także jednym z najważniejszych czynników rakotwórczych. Zwróciła również uwagę, że osoby żyjące na obszarach zanieczyszczonych są bardziej narażone na COVID-19.

Raport przygotowany przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska na temat jakości powietrza w Polsce w latach 2017-2020 wskazuje, że w systemie oceny jego jakości wykorzystuje się dane, zbierane w 46 strefach, na które podzielono kraj. W ramach Państwowego Monitoringu Środowiska w sieci pomiarów jakości powietrza funkcjonuje ogółem 284 stacji pomiarowych. Podczas rocznych ocen jakości powietrza wykonuje się pomiary zanieczyszczeń gazowych, pyłu zawieszonego, benzo(a)pirenu, arsenu, niklu, kadmu i ołowiu w pyle PM10.

Z badań jakości powietrza w latach 2017-2019 płynie wniosek, że największy problem stanowią pyły PM10 i PM2,5 oraz benzo(a)piren. Średnie roczne stężenie pyłów zawieszonych jednak trochę spada, w 2019 r. ponadnormatywną wartość PM10 odnotowano tylko w 5 strefach, a PM2,5 – w 8. Skala przekroczeń staje się coraz mniejsza. Największe zanieczyszczenie pyłami PM10 i PM2,5 występuje w południowej i centralnej Polsce, najmniejsze – w północnej. Poważny problem stanowi wciąż stężenie benzo(a)pirenu, w 2019 r. aż w 36 strefach przekroczyło ono poziom dopuszczalny.

Przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej senator Zygmunt Frankiewicz podsumował spotkanie, mówiąc, że stan jakości powietrza w Polsce się poprawia, ale tempo zmian nie jest zadowalające. Ponadto różnice w generowaniu zanieczyszczeń między poszczególnymi regionami kraju są ogromne, a stacji pomiarowych wciąż jest zbyt mało.

Źródło: CIS/PAP

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!