Co nowego w Orzecznictwie? Pomówienie członka zarządu wspólnoty mieszkaniowej | Podział kosztów dostarczanej do lokalu energii cieplnej

Pomówienie członka zarządu wspólnoty mieszkaniowej

Działanie które polegało na rozpowszechnianiu nieprawdziwych, nieudowodnionych a przez to bezprawnych informacji na temat jednego z członków wspólnoty mieszkaniowej i jednocześnie członka zarządu przez innego członka tej wspólnoty powinno spotkać się z sankcją prawną.

W przedmiotowej sprawie pomawiający zobowiązany został do publicznych przeprosin i wyjaśnień o ustalonej przez sąd treści poprzez ich wywieszenie na wszystkich klatkach schodowych wspólnoty mieszkaniowej oraz do zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny – wynika z wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie.

W pozwie powód domagał się zobowiązania pozwanego, w oparciu o art. 24 kodeksu cywilnego do złożenia oświadczenia skierowanego do wszystkich członków wspólnoty mieszkaniowej z przeprosinami i wyjaśnieniami, że pomówienia były bezpodstawne. 

Powód ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz hospicjum kwoty 10 000 zł. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż począwszy od 2006 roku pozostaje „obiektem ataków’’ ze strony pozwanego, który zarzuca mu działanie na szkodę wspólnoty mieszkaniowej oszustwa, kradzież pieniędzy.

Powód podniósł, iż pozwany kieruje w stosunku do niego bezpodstawne zarzuty oraz godzi w dobra osobiste cześć oraz narusza prawo do prywatności, poprzez rozpowszechnianie danych osobowych powoda. Wszystkie zarzuty jakie stawiane są przez pozwanego nie mają żadnego potwierdzenia w rzeczywistości.

Sąd Okręgowy uznał, że powództwo zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z treścią art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, takie jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

W świetle art. art. 24 § 1 i § 2 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.

Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

Powołany na wstępie rozważań przepis art. 24kc, wskazuje na następujące elementy uprawniające do podjęcia działań celem ochrony dóbr osobistych: istnienie dobra osobistego; bezprawność wynikająca z cudzego działania, wymierzonego przeciwko dobru osobistemu; zagrożenie dobra osobistego wywołane cudzym działaniem; bezprawność działania osoby trzeciej, która przejawia się w naruszeniu dobra osobistego.

Przy ocenie czy doszło do naruszenia dobra osobistego decydujące znaczenie ma nie tyle subiektywne odczucie osoby żądającej ochrony prawnej, ale to, jaką reakcję wywołuje w społeczeństwie to naruszenie. Ocena ta musi być dokonana przy stosowaniu kryteriów obiektywnych.

Naruszenie dobra osobistego może nastąpić zarówno przez pomówienie o ujemne postępowanie w życiu osobistym jak i przez zarzucenie niewłaściwego postępowania w życiu zawodowym naruszające dobre imię danej osoby i mogące narazić ją na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania zawodu lub innej działalności, poniżenie w oczach opinii publicznej.

W tych samych kategoriach należy rozważać każde zachowanie się osoby trzeciej, która poprzez oświadczenie wyrażone na piśmie lub wypowiedziane, powoduje ujemne skutki w postaci postrzegania przez otoczenie osoby fizycznej poprzez pryzmat nieprawdziwych stwierdzeń.

Należy jednak rozróżnić, czy wypowiadane treści dotyczą danych o faktach, jeśli tak czy są one prawdziwe, czy też dotyczą oceny lub opinii o osobie, bowiem nie każda krytyczna ocena( opinia) osoby zasługuje na ochronę.

Ze wskazanych wyżej przepisów wynika, że podstawową przesłanką uwzględnienia roszczeń o ochronę dóbr osobistych jest bezprawny charakter naruszenia bądź zagrożenia dobra osobistego. Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie i ustalone na jego podstawie okoliczności wskazują, że doszło do naruszenia dobra osobistego  w postaci dobrego imienia, godności i czci powoda będącego członkiem zarządu i jednym z właścicieli lokali.

Działania pozwanego w ocenie sądu stanowiły naruszenia dobra powoda. Powód miał prawo skorzystać ze środków ochrony tych praw przewidzianych w kodeksie cywilnym. Działanie pozwanego które polegało na rozpowszechnianiu nieprawdziwych, nieudowodnionych a przez to bezprawnych informacji na temat powoda i podejmowanych przez niego działań, mogło spowodować, że powód w ocenie opinii publicznej oraz środowiska, w którym się obraca i które go zna, a za takie z całą pewnością można uznać członków wspólnoty mógł i może być postrzegany jako osoba nieuczciwa, której nie można zaufać i która własnym działaniem zmierza do niekorzystnych rozporządzeń majątkowych członków wspólnoty, przynajmniej tych którzy są właścicielami lokali mieszkalnych.

Nawet gdyby uznać, iż działania pozwanego mieściły się w granicach tzw. dozwolonej krytyki powoda jako osoby pełniącej funkcję publiczną, tj. członka zarządu, to zważyć należy, iż co prawda każdy człowiek ma prawo do krytyki drugiego człowieka, niemniej jednak krytyka ta nie powinna w żaden sposób przekraczać granic, jakie potrzebne są do osiągnięcia celu społecznego takiej krytyki. Działanie pozwanego w powyższym zakresie granice dopuszczalnej krytyki przekroczyło.

Sąd zobowiązał więc pozwanego do złożenia w terminie 7 dni od uprawomocnienia się wyroku, pisemnego, czytelnego oświadczenia skierowanego do wszystkich członków wspólnoty mieszkaniowej poprzez jego wywieszenie przez okres 30 dni na tablicach informacyjnych we wszystkich klatkach schodowych należących do wspólnoty mieszkaniowej z wyjaśnieniami i przeprosinami o ustalonej przez sąd treści.

Samo wywieszenie na klatkach schodowych przeprosin o treści określonej w wyroku nie jest jednak wystarczającym sposobem kompensaty krzywdy moralnej doznanej przez powoda i nie dostatecznie usunie skutki naruszenia jego dóbr osobistych, bowiem rozmiar tej krzywdy jest znaczny, intensywność naruszenia przez pozwanego dóbr osobistych powoda była dość duża i nie ograniczała się do jednej wypowiedzi czy stwierdzenia.

Jednocześnie, biorąc też pod uwagę sytuację majątkową i rodzinną pozwanego oraz jego wiek sąd uznał, iż kwota 2 000 zł będzie kwotą odpowiednią w realiach niniejszej sprawy.

Wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie sygn. akt I C 146/12

Podział kosztów dostarczanej do lokalu energii cieplnej

Postanowienia uchwały wspólnoty mieszkaniowej mogą dotyczyć tylko nieruchomości wspólnej i nie mogą ingerować w  prawa odrębnej własności lokali. Energię cieplną dostarczaną do lokali z podzielnikami ciepła właściciele tych lokali mają prawo rozliczać według ich wskazań analogicznie jak w przypadku rozliczeń za wodę do lokali wyposażonych w wodomierze.

Koszty dostarczanej do lokalu energii cieplnej ponosi właściciel samodzielnie i w 100%, zatem skoro w lokalu zainstalowane zostały podzielniki umożliwiające wyliczenie kosztu tej energii to wspólnota nie ma w tym zakresie żadnej mocy decyzyjnej.

Nie ulega także wątpliwości, że właściciel lokalu obowiązany jest uczestniczyć w kosztach utrzymania nieruchomości wspólnej, co wymaga opracowania w formie uchwały zasad rozliczania kosztów dostarczania energii cieplnej ale tylko do nieruchomości wspólnej – wynika z wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach.

W przedmiotowej sprawie Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił powództwo o uchylenie uchwały wspólnoty mieszkaniowej w sprawie przyjęcia Regulaminu Wspólnoty Mieszkaniowej. Powód zarzucał, że uchwała ta narusza jego uzasadniony interes oraz, że podjęta została z naruszeniem przepisów ustawy dotyczących terminu zawiadomienia o zebraniu wspólnoty.

Według powoda jego słuszne interesy zostały naruszone przez postanowienia regulaminu, dotyczące sposobu naliczania ciepła dostarczonego do lokalu powoda. Zaskarżona uchwała pozostaje, według powoda, w oczywistej sprzeczności z treścią porozumienia zawartego między wspólnotą mieszkaniową, a powodem.

Sąd podniósł, że naruszenie interesu właściciela lokalu w rozumieniu art. 25 ustawy o własności lokali stanowi kategorię obiektywną ocenianą m.in. w świetle zasad współżycia społecznego.

Regulamin Wspólnoty koszty związane z ewentualnym ogrzewaniem dzielił pomiędzy właścicieli stosownie do wielkości posiadanych udziałów w nieruchomości wspólnej co jest zgodnie z ustawą o własności lokali.

Nie może być zatem mowy, zdaniem Sądu aby ten zapis regulaminu pozostał w niezgodności z przepisami prawa. Powód nie może również powoływać się na treść zawartego porozumienia bo porozumienie to dotknięte jest nieważnością bowiem zawarte zostało przez osobę nie będącą umocowaną do podejmowania w imieniu wspólnoty czynności przekraczających zwykły zarząd.

Jego zawarcie winno zostać poprzedzone zgodą wspólnoty mieszkaniowej wyrażoną w uchwale. Odnosząc się do zarzutu formalnego powoda dotyczącego niedochowania 7 dniowego terminu pomiędzy ogłoszeniem zawiadomienia, a dniem odbycia zebrania członków wspólnoty podnieść należy, że z przyjętego orzecznictwa wynika, że uchybienie w zawiadomieniu właściciela o terminie zebrania członków wspólnoty mieszkaniowej może jedynie w wyjątkowych przypadkach doprowadzić do uchylenia uchwały właścicieli podjętej na zebraniu w tym przypadku osoba skarżąca winna udokumentować, że uchybienie to mogło mieć wpływ na treść podjętej uchwały czego powód w niniejszym postępowaniu nie uczynił.

Powód wniósł apelację od orzeczenia Sądu Okręgowego w Katowicach, a Sąd Apelacyjny w Katowicach uznał, że apelacja była uzasadniona, a w szczególności uzasadniony był zarzut naruszenia prawa materialnego i to nie tylko wskazanego art. 25 ustawy o własności lokali, lecz również art. 23 tejże ustawy.

Zgodnie z ugruntowaną wykładnią art. 23 ustawy o własności lokali, znajdującą potwierdzenie np. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 2009 r., sygn. akt II CSK 600/08 uchwały właścicieli lokali nie mogą ingerować w prawa odrębnej własności lokali. Podejmowane w trybie art. 23 ustawy o własności lokali dotyczyć mogą jedynie nieruchomości wspólnej i spraw z nią związanych.

Kwestionowane przez powoda postanowienia regulaminu, stanowiącego treść skarżonej uchwały ingerują w prawa odrębnej własności lokali, skoro narzucają sposób rozliczania dostarczanej do lokali energii cieplnej proporcjonalnie do metra kwadratowego powierzchni użytkowej lokalu.

Oznacza to bowiem, że za energię cieplną dostarczaną do lokali zaopatrzonych w podzielniki ciepła (jak lokal powoda) właściciele tych lokali rozliczać się mają w inny sposób, niż wynika to z pomiaru dostarczonego do ich lokalu ciepła. Tymczasem zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o własności lokali właściciel ponosi w całości wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, natomiast zgodnie z art. 14 pkt 2 opłaty za dostawę energii elektrycznej i cieplnej, gazu i wody, w części dotyczącej nieruchomości wspólnej stanowią część kosztów zarządu, związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, w ponoszeniu których właściciel lokalu jest obowiązany uczestniczyć (art. 13 ust. 1 ustawy o własności lokali).

Regulamin wspólnoty powtarza to uregulowanie i chociażby dlatego z pewnością jest zgodne z ustawą. Jednak dalsze regulacje regulaminowe pozostają w sprzeczności z ustawową regulacją, gdyż wynika z nich, że za centralne ogrzewanie dostarczane do lokali (nie do nieruchomości wspólnej) właściciel lokalu obowiązany jest rozliczać proporcjonalnie do powierzchni użytkowej lokalu.

Nie przewidziano zatem sytuacji, w której lokal ma zainstalowane podzielniki ciepła, umożliwiające rozliczanie dostarczanej do niego energii cieplnej analogicznie jak w przypadku rozliczeń za wodę do lokali wyposażonych w wodomierze.

Powód wykazał w niniejszym postępowaniu, że narzucenie mu w regulaminie zasady rozliczania kosztów dostarczanej do jego lokalu energii proporcjonalnie do powierzchni lokalu generuje wyższe koszty niż te, które ponosi płacąc za dostarczaną do jego lokalu energię według wskazań podzielników. Tym samym wykazał powód, że kwestionowane przez niego postanowienia regulaminu są zarówno niezgodne z ustawą o własności lokali, gdyż ingerują w sferę, której uchwała właścicieli nie może dotyczyć, a także postanowienia te naruszają jego uzasadniony ekonomicznie interes.

Okoliczności te sprawiają, że powództwo o uchylenie uchwały przyjmującej regulamin wspólnoty jest w pełni uzasadnione, gdyż zostały spełnione przesłanki art. 25 ustawy o własności lokali.

Jak wskazano wyżej koszy dostarczanej do lokalu energii cieplnej ponosi właściciel samodzielnie i w 100%, zatem skoro w lokalu powoda zainstalowane zostały podzielniki umożliwiające wyliczenie kosztu tej energii to wspólnota nie ma w tym zakresie żadnej mocy decyzyjnej – pozwalającej lub odmawiającej zgody – na ponoszenie przez właściciela kosztów utrzymania jego lokalu.

Nie ulega także wątpliwości, że powód obowiązany jest uczestniczyć w kosztach utrzymania nieruchomości wspólnej, co wymaga opracowania zasad, już w formie uchwały, rozliczania kosztów dostarczania energii cieplnej ale tylko do nieruchomości wspólnej. Tej kwestii natomiast postanowienia Regulaminu Wspólnoty, nie regulują.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach sygn. akt I ACa 404/13

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!