Gładzie gipsowe na klatkach schodowych

Podczas generalnych remontów współwłaściciele bloków powojennych, budynków na osiedlach z wielkiej płyty i pierwszych realizacji lat 90., w których estetyka zatrzymała się na etapie lat 70., decydują się na radykalne zmiany również na klatkach schodowych.

Prawdziwym wyzwaniem jednak są ściany z olejną, odpryskującą lamperią. Jedynym ratunkiem jest zdjęcie warstw starej farby olejnej, wyrównanie ścian i dopiero zastosowanie farb dekoracyjnych.

Nakładanie gładzi w istniejącym, remontowanym budynku to wyzwanie zarówno dla gipsiarza, jak i dla stosowanych przez niego materiałów. Ściany wymagają zwykle doprowadzenia do uzyskania jednolitej płaszczyzny.

Aby taki efekt uzyskać, trzeba zastosować odpowiednio grubą warstwę gładzi. Najlepiej sprawdzają się w takich sytuacjach gładzie szpachlowe, których warstwa może mieć grubości nawet 6 mm, podczas gdy gładzi – jedynie 2 mm.

W blokach z wielkiej płyty, gdzie na betonowe ściany zwykle nie kładziono tynku, a jeśli już to nakładano jedynie cienką cementową szpachlę, nałożenie równej gładzi może być utrudnione, ponieważ gładka i nienasiąkliwa powierzchnia betonowych ścian i sufitów nie stanowi pewnego podłoża dla gipsu.

Użycie zwykłej emulsji gruntującej może być niewystarczające. Dopiero użycie kruszywa pozwoli uzyskać szorstką powierzchnię, zapewniającą właściwą przyczepność gładzi gipsowej.

Kiedy gładź, a kiedy szpachla

Gipsy szpachlowe i gładzie gipsowe są ze sobą często mylone. Tymczasem to zupełnie różne produkty, o odmiennych właściwościach użytkowych, które decydują o ich przeznaczeniu.

To właśnie gips szpachlowy, zgodnie z technologią, jest i powinien być stosowany jako pierwszy – bezpośrednio na podłoże. Przy czym może być on nakładany praktycznie na wszystkie spotykane w budownictwie podłoża – tynki gipsowe, cementowe i cementowo-wapienne, beton itp.

Gips szpachlowy z reguły wykorzystuje się do korygowania większych nierówności oraz precyzyjnego wyprowadzania kątów i płaszczyzn ścian oraz sufitów, a decyduje o tym jego wytrzymałość i możliwość nakładania jednorazowo stosunkowo grubej 6 mm warstwy. Ważną jego zaletą jest też wysoka twardość, która jednak powoduje, że trudniej go szlifować niż gładzie gipsowe.

Gładź wygładzi

Jeśli chcemy uzyskać ich idealną gładkość, przydadzą się gładzie gipsowe. To również wyroby na bazie spoiw gipsowych (gipsu naturalnego lub syntetycznego), ale – w porównaniu z gipsami szpachlowymi – o drobniejszym uziarnieniu, pozwalającym uzyskać gładszą powierzchnię i korzystniejszy efekt estetyczny.

Gładzie gipsowe niwelują też niewielkie nierówności, pozostawione na poprzednich etapach prac.

Drobne uziarnienie stwarza jednak pewne ograniczenia. Jednorazowo bowiem można nakładać cienką warstwę gładzi – grubości do około 2 mm, mniejsza jest też wytrzymałość mechaniczna tego materiału.

Zaletą niektórych gładzi gipsowych jest możliwość obróbki pokrytych nimi powierzchni na mokro przy użyciu stalowej pacy. Dzięki temu można praktycznie wyeliminować proces szlifowania suchej gładzi, ograniczając się jedynie do niewielkich poprawek.

Natomiast twardszy i posiadający grubsze uziarnienie gips szpachlowy wymaga zazwyczaj uciążliwego szlifowania, któremu towarzyszy chmura drobnego, unoszącego się w powietrzu pyłu.

Ostatnia różnica między gładzią i gipsem szpachlowym to kolor powierzchni po wyschnięciu. Gładź gipsowa ma jasną barwę i jednolity kolor na całej powierzchni. Łatwiej więc ją pomalować tak, aby nie było nieestetycznych smug. Można też pokrywać ją farbami przeznaczonymi do stosowania jednowarstwowego, bez obaw o przebijanie podłoża.

Gładzie i gipsy w normach

Teoretycznie ani gipsu szpachlowego, ani gładzi gipsowych nie powinno się spotkać na sklepowych półkach. Zgodnie bowiem z obowiązującymi przepisami i normami nie istnieje ani takie nazewnictwo, ani taki podział wyrobów gipsowych. W praktyce jednak terminy „gładź gipsowa” i „gips szpachlowy” ciągle funkcjonują.

Warto tu zwrócić uwagę na fakt, na terenie UE, obowiązuje terminologia i standardy techniczne, do których przyjmowania Polska – jako członek Unii jest zobligowana. W przypadku wyrobów gipsowych najważniejszą normą jest PN-EN 13279-1: 2009, dotycząca tynków gipsowych.

Przewiduje ona dwie główne klasyfikacje wyrobów gipsowych: pierwsza obejmuje tynki gipsowe, natomiast druga – tynki i zaprawy gipsowe specjalnego przeznaczenia. W ramach obu tych grup występują jeszcze dodatkowe podziały. I tak tynki gipsowe dzieli się na siedem, a zaprawy gipsowe specjalnego przeznaczenia – na sześć grup.

W żadnej z tych klasyfikacji nie pojawiają się terminy „gładź gipsowa” i „gips szpachlowy”. Zazwyczaj bowiem materiały nazywane gipsami szpachlowymi klasyfikowane są jako tynki gipsowe lub tynki na bazie gipsu, natomiast gładzie gipsowe – jako tynki gipsowe cienkowarstwowe.

Nie jest to jednak regułą, ponieważ klasyfikacja i sposób wprowadzenia wyrobu do obrotu i stosowania leży po stronie producenta. W powszechnym użyciu nadal są więc umowne określenia „gładź gipsowa” i „gips szpachlowy”.

Niby nic, a jednak…

Niezależnie od przyjętych terminologii i norm, wszyscy i tak wiedzą, że bez gładzi jakakolwiek modernizacja ścian w tak zwanym starym budownictwie jest trudna. Dopiero wyrównane, gładkie ściany dają wiele możliwości, nawet na klatce schodowej, której ściany powinny być oczywiście łatwe w utrzymaniu, praktyczne, ale mogą być niebanalne i nienudne.

Można naturalnie założyć, że nadal będziemy używać farby olejnej, a lamperia będzie malowana do pewnej wysokości. Można jednak inaczej potraktować styk dwóch farb – matowej i błyszczącej, choćby przenikającym się, bardzo tradycyjnym, nawet klasycznym dekorem: meandrem.

Można też horyzontalnym układem podkreślić dynamikę miejsca, w którym się znajdujemy; podkreślić ruch i kierunek góra–dół. Można też zrezygnować z podziału poziomego albo podkreślić jedną ścianę wyróżniającym się kolorem.

Można wyróżnić jedną ze ścian biegu schodów, ścianę z oknem lub z drzwiami do mieszkań albo wprowadzić na niej powtarzalny wzór za pomocą szablonu.

Klatka schodowa może więc być wyjątkowa, ale w starych budynkach i tak remont ścian należy zacząć od ich wyrównywania i wygładzania.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!