5 mln inteligentnych liczników w Polsce

Do końca 2023 r. operatorzy systemów dystrybucyjnych musieli spełnić pierwszy warunek dotyczący instalacji liczników zdalnego odczytu. W sierpniu 2024 r. na rynek energii wkroczą taryfy dynamiczne, z których potencjalnie będą mogli korzystać posiadacze tzw. inteligentnych liczników.

Wytyczne z ustawy

Cele dotyczące montażu inteligentnych liczników określono w nowelizacji Prawa energetycznego (tzw. ustawa licznikowa), która weszła w życie w połowie 2021 r. Założono w niej, że poszczególni operatorzy systemów dystrybucyjnych (OSD) osiągną do końca 2023 r. poziom zdalnego opomiarowania w co najmniej 15 proc. punktów poboru energii u odbiorców końcowych w gospodarstwach domowych.

Na koniec 2025 r. ma to być 35 proc. odbiorców, w 2027 r. – 65 proc., a w 2028 r. – 80 proc. Do 4 lipca 2031 r. 100 proc. odbiorców końcowych w całej Polsce powinno być wyposażonych w liczniki zdalnego odczytu (LZO).

Na rok przed pierwszym kamieniem milowym tylko dwóch dystrybutorów spełniało warunek  15-procentowego udział zdalnego opomiarowania odbiorców. Pierwszym była Energa-Operator (61 proc.), a drugi Tauron Dystrybucja (17 proc.). Pod ustawowym progiem znajdowały się Stoen Operator (14 proc.), PGE Dystrybucja (9 proc.) oraz Enea Operator (8 proc.).

Zobacz też: Inflacja a likwidacja tarcz inflacyjnych

Taryfy dynamiczne za pół roku

Wdrożenie inteligentnych liczników ma przynieść korzyści zarówno odbiorcom, jak i dostawcom energii, a także ogólnie usprawnić zarządzanie pracą i rozwojem Krajowego Systemu Elektroenergetycznego.

Jedna z istotnych zmian nastąpi w sierpniu 2024 r., gdy posiadacze LZO będą mieli prawo do zawierania umów z cenami dynamicznymi energii elektrycznej z każdym sprzedawcą, który obsługuje ponad 200 tys. odbiorców. To efekt nowelizacji Prawa energetycznego, która weszła w życie we wrześniu 2023 r.

Cena energii w takiej umowie będzie odzwierciedlała wahania cen na rynkach energii elektrycznej, w szczególności na rynkach dnia następnego i dnia bieżącego. Rafał Gawin, prezes Urzędu Regulacji Energetyki, wyjaśnia, że taryfa dynamiczna przenosi sygnały cenowe bezpośrednio na odbiorców i daje im szansę na nie odpowiedzieć. Wprowadzenie taryf dynamicznych to z jednej strony szansa na tańszy prąd, gdy pojawi się nadwyżka energii w systemie, ale też ryzyko wysokiej ceny, gdy energii jest mniej. Zmiana jest szansą na oszczędność kosztów, ale pod warunkiem, że rozumie się, jak korzystać z nowych taryf. Trzeba rozumieć, jak działa rynek, od czego zależą ceny energii, jak się kształtują w poszczególnych godzinach i mieć możliwość oraz umiejętność zarządzania własnym zużyciem.

Centralny System Informacji Rynku Energii

Znowelizowane Prawo energetyczne zobowiązuje sprzedawców energii oferujących taryfy dynamiczne do informowania odbiorców, w sposób przejrzysty i zrozumiały, o kosztach i korzyściach, a także o ryzykach związanych z takimi umowami. Natomiast na regulatora został nałożony obowiązek monitorowania sytuacji na rynku energii związanej z cenami dynamicznymi. Prezes URE corocznie będzie też publikował raport dotyczący segmentu rynku, w którym stosowane są ceny dynamiczne.

Posiadanie LZO to warunek konieczny, by móc skorzystać z nadchodzących możliwości. Jednak uzupełni je dopiero powstanie Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii (CSIRE), który stworzy możliwości porównywania cen i szybkiego reagowania na zmieniające się okoliczności.

Do CSIRE będą spływać dane m.in. z liczników, a zarządzać nim będzie Operator Informacji Rynku Energii (OIRE), którym będą Polskie Sieci Elektroenergetyczne. Tworzenie tego systemu nie należy do łatwych, dlatego po sugestiach dystrybutorów tą samą nowelizacją Prawa energetycznego, która wprowadza taryfy dynamiczne, przesunięto też termin uruchomienia CSIRE – z 1 lipca 2024 r. na 1 lipca 2025 r.

Zobacz też: Magazyny energii potrzebują przepisów i finansowania

Liczniki a cyberbezpieczeństwo

Omawiając instalację inteligentnych liczników trzeba wspomnieć o kwestiach związanych z cyberbezpieczeństwem, które mają znaczenie nie tylko ze względu na bezpieczeństwo użytkowników, ale też systemu elektroenergetycznego. 

W Polsce większych obaw przed inteligentnym opomiarowaniem jak na razie nie widać, a społeczeństwo raczej szybko przyswaja możliwości związane z cyfryzacją. Widać to choćby w dziedzinach wrażliwych pod względem bezpieczeństwa danych, takich jak bankowość elektroniczna czy e-administracja.

Licznikowe cyberbezpieczeństwo najwięcej emocji wzbudziło chyba w relacjach pomiędzy firmami, które działają na tym rynku. Chodzi o dosyć głośną wymianę oświadczeń pomiędzy dwoma polskimi firmami: Esmetric oraz Apator. Ta ostatnia, która jest największym krajowym producentem różnego rodzaju opomiarowania, od kilku lat krytycznie ocenia procedury bezpieczeństwa związane z dopuszczaniem LZO na polski rynek, w tym bariery wejścia dla zagranicznych dostawców – zwłaszcza tych spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

OSD konsekwentnie podkreślają, że bezpieczeństwo związane z inteligentnymi licznikami jest dla nich priorytetem, a wszystkie nałożone na nich obowiązki są wykonywane – również w przetargach. Gdyby spór pomiędzy jednymi z największych dostawców LZO znalazł finał w sądzie, to z pewnością tematyka inteligentnego opomiarowania miałaby szansę na większą popularyzację, a być może również na rozwianie niektórych wątpliwości.

Źródło: WysokieNapiecie.pl